ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ (Μέρος ΙΙ)

φυλογένεση μικροβίων

 

Τα μικρόβια είναι μονοκύτταροι ζωντανοί οργανισμοί, τόσο μικροί που είναι αόρατοι με γυμνό μάτι.

Πολλά μικρόβια έχουν θέση ασαφή στη φυλογένεσή τους, δηλαδή από πού προέρχονται. Γνωρίζουμε ότι μερικά μικρόβια, τα πρωτόζωα, ανήκουν στο Ζωικό Βασίλειο, ορισμένα στο Φυτικό, τα βακτήρια και άλλα παραμένουν με ανακριβή προσδιορισμό.

Με βάση την κυτταρική οργάνωση των μικροβίων και τα γενικά χαρακτηριστικά τους τα διαχωρίζουμε στα ακόλουθα είδη:

Τα ανώτερα πρώτιστα.

ΠΡΩΤΟΖΩΑ και ΜΥΚΗΤΕΣ. Χαρακτηριστικό τους το ευκαρυωτικό κύτταρο που έχει πυρήνα με πυρηνική μεμβράνη.

Τα κατώτερα πρώτιστα
.ΒΑΚΤΗΡΙΑ – ΡΙΚΕΤΣΕΣ – ΧΛΑΜΥΔΙΑ – ΜΥΚΟΠΛΑΣΜΑΤΑ – ΑΚΤΙΝΟΜΥΚΗΤΕΣ  κλπ

 Χαρακτηριστικό τους το προκαρυωτικό κύτταρο που έχει πυρήνα με ένα μόριο δεοξυριβονουκλεϊνικού οξέος (DNA)  ΧΩΡΙΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ.

 Τους ιούς

Ειδική βιολογική οργάνωση που αποτελείται από ένα μοναδικό είδος νουκλεϊνικού οξέος DNA ή  RNA

ΧΩΡΙΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ

 

μορφολογία μικροβίων

 

 

μέγεθος (σταθερό γνώρισμα)

      

Κυμαίνεται ανάλογα του γένους των μικροβίων. Στην ιατρική μικροβιολογία συνήθως έχουν μέγεθος από 0,5 – 5 μm  (μικρά)

 

μορφή  (σταθερό γνώρισμα)

 

 

•      Κόκκοι

Με βάση την εικόνα του μικροσκοπίου έχουν μορφή σφαιρική (κόκκου). Η διάμετρος των μικροβιοκόκκων είναι ίση ή σχεδόν ίση σ’ όλα τα επίπεδα.

Η διάταξη που παρουσιάζουν οι μικροβιόκοκκοι στο χώρο κατά την διαίρεση των κυττάρων τους είναι χαρακτηριστική και τους διακρίνει ονοματίζοντάς τους.

Όταν η διαίρεση των μικροβιακών κυττάρων γίνεται σε διαφορετικά επίπεδα αλλά τα νέα κύτταρα παραμένουν το ένα κοντά στ’ άλλο φαίνονται σαν να σχηματίζουν ‘‘τσαμπιά’’ από σταφύλια και λέγονται σταφυλόκοκκοι. Όταν η διαίρεση γίνεται στο ίδιο επίπεδο και σχηματίζουν ‘‘στρεπτό’’ (αλυσίδα, περιδέραιο) λέγονται στρεπτόκοκκοι. Επίσης έχουμε τους διπλόκοκκους (σχηματίζουν ζεύγη), τετραδικούς (σε τετράδες) γονόκοκκους κλπ. Μερικοί ονοματίζονται από τις νόσους που προκαλούν όπως οι πνευμονόκοκκοι γιατί συνήθως προκαλούν παθήσεις των πνευμόνων. Υπάρχουν και οι υποομάδες των κόκκων όπως οι αιμολυτικοί στρεπτόκοκκοι που διαχωρίζονται των υπολοίπων γιατί καλλιεργούμενοι με θρεπτικό υλικό που περιέχει αίμα, προκαλούν αιμόλυση (καταστροφή) των ερυθρών αιμοσφαιρίων.

•      Βακτηρίδια - Βάκιλοι

Έχουν κυλινδρική ή ίση μορφή με την μία διάμετρο μεγαλύτερη της άλλης.

•      Σπειροειδή

Βακτηριοειδή μικροβιακά κύτταρα με μορφή μικρών, λίγων ή πολλών κάμψεων (στροφών) και απ’ αυτήν συνήθως ονοματίζονται. Τα δονάκια έχουν σχήμα ‘‘ραβδιού’’ ή ‘‘κόμμα της γραμματικής’’ και τα  σπειρίλια ή σπειροχαίτες έχουν σχήμα περισσότερο ελικοειδές (με περιστροφές).

 

δομή (από μέσα προς τα έξω)

 

•      Κυτταρόπλασμα είναι η κυρίως μάζα του μικροβιακού κυττάρου που μέσα της περιέχονται η πυρηνική ουσία και οι σπόροι (ιδιαίτερης σημασίας μορφές αντοχής), τα ριβοσώματα, τα κενοτόπια, έγκλειστα, μεσοσώματα κλπ.
•      Πυρηνική ουσία είναι ένα χρωμόσωμα (1 μόριο DNA με διπλή έλικα σε σχήμα κλειστού κύκλου) και μήκος 1.000 φορές μεγαλύτερο του κυτταρικού μεγέθους.
•      Κυτταροπλασματική μεμβράνη περιβάλλει το κυτταρόπλασμα. Είναι ημιδιαπερατή και σταθεροποιεί τον εσωτερικό χώρο του κυττάρου.
•      Κυτταρικό τοίχωμα προστατεύει μηχανικά ολόκληρο το κυτταρικό σώμα από εξωτερικές επιδράσεις. Δίνει την μορφή στο μικρόβιο με την σκληρότητα και την σταθερότητα που έχει. Οι χημικές ουσίες που συνιστούν το τοίχωμα δρουν σαν αντιγόνα, δηλαδή με την είσοδο του μικροβίου σε μεγαλοοργανισμό διεγείρουν τα ανοσοποιητικό σύστημα για παραγωγή αντισωμάτων. Επίσης στην διαφορετική χημική σύσταση του κυτταροτοιχώματος των μικροβίων οφείλεται και το διαφορετικό χρώμα που παίρνουν τα μικρόβια όταν βάφονται με  Gram χρώση (Gram + , Gram -) .
•      Έλυτρο – κάψα – βλεννώδης στιβάδα (σε ορισμένα μικρόβια) είναι ένα περίβλημα διαυγές και βλεννώδες, εξωτερικό του κυτταρικού τοιχώματος. Διαφοροποιημένο και μορφοποιημένο λέγεται έλυτρο, αδιαφοροποίητο λέγεται γλυκοκάλυκας ή βλεννώδης στιβάδα. Η παρουσία του προστατεύει το μικρόβιο από την φαγοκυττάρωση, όταν αυτό πραγματοποιεί παθογόνο δράση.
•      Βλεφαρίδες ή μαστίγια (σε ορισμένα μικρόβια) είναι νηματοειδή, λεπτά και ίσια εξαρτήματα που χρησιμεύουν στην κίνηση των μικροβίων. Τα μικρόβια γι’ αυτό λέγονται και περίτριχα ή μαστιγοφόρα, λοφιότριχα, μονότριχα κλπ.
•      Φίμπριες πολύ μικρότερα σε μήκος από τις βλεφαρίδες που προσκολλούν τα μικρόβια στα κύτταρα των μεγαλοοργανισμών.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

σπόροι

     

 Είναι  μορφή αντοχής του μικροβίου σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες περιβάλλοντος. Εξασφαλίζει         την διατήρηση του είδους για μεγάλο χρονικό διάστημα και υπό δυσμενείς συνθήκες περιβάλλοντος.

Οι σπόροι είναι ενδοκυττάριοι σχηματισμοί που παράγονται από ορισμένα Gram θετικά (+)  σπορογόνα μικρόβια όπως οι αερόβιοι βάκιλοι, τα αναερόβια κλωστηρίδια κλπ. Δημιουργούνται μόνο όταν τα μικρόβια βρεθούν σε ‘‘αντιαναπτυξιακό’’ περιβάλλον, με σκοπό να έχουν δυνατότητα επιστροφής των με καλύτερες συνθήκες. Οι σπόροι βλαστάνουν και αναπαράγουν το αρχικό, μητρικό μικρόβιο. Προστατεύονται από τις αντίξοες συνθήκες,  χάρις στο παχύ τοίχωμά τους και την ποσότητα υγρασίας που περιέχουν.

Οι σπόροι είναι μορφή αντίστασης των μικροβίων και όχι φάση πολλαπλασιασμού των. Η μεγάλης σημασίας ιδιότητά τους αυτή, ευθύνεται για την πρόκληση σοβαρών νοσηρών καταστάσεων στον πληθυσμό των μεγαλοοργανισμών (τέτανος, αερογόνος γάγγραινα, αλλαντίαση, άνθρακας κλπ). Η βλάστηση των σπόρων, στη φυτική μορφή του μικροοργανισμού, αναπτύσσεται και σε υψηλές σχετικά θερμοκρασίες όπως στους 75^ο C ή και σε θερμοκρασίες βρασμού για αρκετή ώρα όπως οι σπόροι από  κλωστηρίδια της αλλαντιάσεως και του τετάνου.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 φυσιολογία μικροβίων

 

Οι νόμοι δραστηριότητας στο κύκλο ζωής των μικροβίων, ο ποικιλόμορφος μεταβολισμός των, η χημική τους οργάνωση και ειδικά ο τρόπος παραγωγής ενέργειας, καθορίζει την περιβαλλοντική ανάπτυξη των μικροβίων σε διαφορετικές συνθήκες μεταξύ των.

 

# η φυσιολογία των μικροβίων έχει σημαντική οικολογική σημασία. Ο άνθρωπος έμαθε να συμβιώνει με τους μικροοργανισμούς και δημιουργήθηκε η φυσιολογική χλωρίδα του ανθρώπου. Επίσης  υποφέρει από τις λοιμώξεις  που του προκαλούν αλλά του είναι χρήσιμοι για την παραγωγή αναγκαίων και αξιόλογων διατροφικών προϊόντων. Στην δίαιτα του ανθρώπου αλλά και γενικότερα έχουν καθιερωθεί προϊόντα όπως το τυρί, το ψωμί, το κρασί, τα φάρμακα κλπ., αποτελέσματα και της συμμετοχής των μικροβίων.

 

 

 

 

 

διατροφή

 

Τρέφονται με ουσίες που βρίσκουν στο περιβάλλον τους και είναι απαραίτητες για την ανάπτυξή τους.

Οξυγόνο, άνθρακας, άζωτο, νερό, ανόργανα άλατα, λευκώματα και αμινοξέα, βιταμίνες, ένζυμα κλπ. ουσίες που αδυνατούν να συνθέσουν τα μικρόβια μόνα τους είναι οι παράγοντες ανάπτυξης.

Ανάλογα με το είδος και την προέλευση της πηγής ενέργειας και της πηγής του άνθρακα, που χρειάζονται τα μικρόβια για την σύνθεση των πολύπλοκων οργανικών συστατικών τους τα διαχωρίζουμε σε :

•      Ετερότροφα με χρησιμοποιούμενη πηγή άνθρακα και ενέργειας έτοιμες (προσχηματισμένες) οργανικές ουσίες από το περιβάλλον.

Όσα χρησιμοποιούν οργανικές ύλες σε αποσύνθεση (νεκρές) και ζουν ελεύθερα στο περιβάλλον, λέγονται σαπρόφυτα.

Όσοι ετερότροφοι μικροοργανισμοί χρησιμοποιούν ζωντανά κύτταρα για την ανάπτυξή τους, δεν μπορούν να ζήσουν ελεύθερα αλλά μόνο σε ζωντανούς μεγαλοοργανισμούς, λέγονται παράσιτα.

 

# υπό ορισμένες συνθήκες τα μικρόβια μπορούν να αλλάζουν ιδιότητα, έτσι η κατάταξη δεν είναι απόλυτη

 

• Αυτότροφα που χρησιμοποιούν για πηγή άνθρακα ανόργανες ουσίες, όπως το διοξείδιο του άνθρακα και για πηγή ενέργειας είτε το ηλιακό φως και λέγονται φωτοσυνθετικοί, είτε την ενέργεια από την οξείδωση ανόργανων ουσιών και λέγονται χημειοσυνθετικοί.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

γραφική καμπύλη ανάπτυξης μικροβίων

 

 


γραφική καμπύλη ανάπτυξης μικροβίων

 

  

αναπνοή

        

Τα μικρόβια υποτίθεται ότι ‘‘αναπνέουν’’ με πολύπλοκες οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις.

Από τις αντιδράσεις αυτές παράγεται η απαραίτητη ενέργεια για την ανάπτυξη των μικροοργανισμών.

 

αναπαραγωγή

 

Βασικός τρόπος της αναπαραγωγής των μικροβίων είναι η απλή διχοτόμηση (διαίρεση) του κυτταρικού σώματος του μικροβίου σε δύο ίσα μέρη, με αγενή αναπαραγωγή (χωρίς ένωση αρσενικού και θηλυκού κυττάρου).

Μερικά είδη μικροβίων αναπαράγονται με νηματοειδή εκβλάστηση και άλλα σε πειραματικό στάδιο  με μηχανισμό σύζευξης (ένα τρόπο αμφιγονικής αναπαραγωγής).

Η αναπαραγωγή (πολλαπλασιασμός) των μικροβίων με τις ιδανικές συνθήκες περιβάλλοντος δεν είναι αρκετά γρήγορη αλλά ούτε και σταθερή.  Ο πολλαπλασιασμός αυτός διέρχεται διάφορες φάσεις που μπορούν να παρασταθούν με  γραφική καμπύλη ανάπτυξης. Αρχικά η λανθάνουσα φάση που τα μικρόβια προσαρμόζονται  για τον πολλαπλασιασμό τους. Στη συνέχεια η λογαριθμική φάση ανάπτυξής τους που τα μικρόβια αναπαράγονται πολύ γρήγορα και διατηρείται όσο χρονικό διάστημα υπάρχουν οι άριστες συνθήκες για όλους τους παράγοντες. Τα νεοσχηματισθέντα κύτταρα μετά από χρονική περίοδο αύξησής των 20 – 30 λεπτών, διαιρούνται σε δύο νέα κύτταρα που μιμούνται και αυτά με την σειρά τους τα πρώτα. Τοιουτοτρόπως τα μικρόβια διπλασιάζονται κάθε 25 λεπτά περίπου. Όταν  κάποιος παράγοντας ανάπτυξης ελαττωθεί, ο ρυθμός πολλαπλασιασμού επιβραδύνεται και υπάρχει η στάσιμη φάση της καμπύλης ανάπτυξης των μικροβίων. Τέλος  η φάση απόκλισης που σταματά η αναπαραγωγή και αρχίζει ο θάνατος των μικροβίων, ανάλογα και με τις συνθήκες περιβάλλοντος.

 

 

θερμοκρασία

 

Η θερμοκρασία που αναπτύσσονται τα μικρόβια διαφέρει και κυμαίνεται από  –5^ο  έως  80^ο C .

Ανάλογα με τις αντοχές θερμοκρασίας που δείχνουν και την ιδανική θερμοκρασία ανάπτυξης των μικροβίων τα διαχωρίζουμε:

•      Ψυχρόφιλα, όσα διατηρούνται και πολλαπλασιάζονται σε χαμηλές θερμοκρασίες από  –5^ο  έως 20^ο C και έχουν ιδανική θερμοκρασία ανάπτυξης 5^ο έως 10^ο C.
•      Μεσόφιλα,  όσα  διατηρούνται  και  πολλαπλασιάζονται σε μεσαίες    θερμοκρασίες από 5^ο έως 45^ο C και ιδανική θερμοκρασία ανάπτυξης τους 37^ο C. Η  κατηγορία αυτή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον άνθρωπο γιατί σ’ αυτήν ανήκουν τα αίτια των περισσοτέρων λοιμώξεων.

# Η θερμοκρασία των 37^ο C είναι η θερμοκρασία του ανθρωπίνου σώματος.

• Θερμόφιλα,  όσα διατηρούνται και πολλαπλασιάζονται σε υψηλές  θερμοκρασίες από 40^ο έως 80^ο C και έχουν ιδανική θερμοκρασία ανάπτυξης 55^ο έως 60^ο C.

 

 

 

 

 

 

 

οξυγόνο

 

Οι ανάγκες των μικροβίων σε μοριακό οξυγόνο και η παρουσία του τα διακρίνει πάλι, σ’ άλλες κατηγορίες.

 

•      Αερόβια, που χρειάζονται απαραίτητα οξυγόνο.
•      Αναερόβια, που η απουσία οξυγόνου σταματάει και την ανάπτυξη των μικροβίων.
•      Προαιρετικά αναερόβια, που αναπτύσσονται με παρουσία οξυγόνου ή και χωρίς αυτό.
•      Μικροαερόφιλα, με απαιτήσεις ελαχίστου οξυγόνου (ελαττωμένη τάση) για ανάπτυξη.

 

 

 


Photo: Ο κύκλος του άνθρακα

    
 

 

 

αναγνώριση και μελέτη μικροβίων

 

 Το μικρό μέγεθός τους απαίτησε ιδιαίτερες μεθόδους και τρόπους μελέτης και αναγνώρισής των μικροβίων όπως:

•   Μικροσκόπηση, ο τρόπος και η μέθοδος που εξετάζουμε την μορφή και την κίνηση των μικροβίων. Με άμεσο παρασκεύασμα σε  αντικειμενοφόρο πλάκα, απομονώνουμε μέρος του υλικού που θέλουμε να εξετάσουμε και στην συνέχεια τα μικροσκοπούμε με την βοήθεια μικροσκοπίου. Τα μικροσκόπια απαιτούνται λόγω του μεγέθους των μικροβίων, στην παρακολούθησή των.
•   Χρώση εφαρμόζεται σε ξηρά παρασκευάσματα που δημιουργούνται πάνω σε αντικειμενοφόρο πλακάκι. Χρωματίζουμε το παρασκεύασμα με χρώση απλή (μία χρωστική ουσία όπως σινική μελάνη) ή σύνθετη (περισσότερες χρωστικές) και μικροσκοπούμε. Εξετάζουμε την ύπαρξη, το σχήμα και το μέγεθος καθώς και τον χρωματισμό των μικροβίων.

Θετική χρώση, χρωματίζει τα μικρόβια. Αρνητική χρώση, χρωματίζει το περιβάλλον και τα μικρόβια μένουν αχρωμάτιστα. Υπάρχουν πολλές σύνθετες χρώσεις. Η σπουδαιότερη είναι η χρώση κατά Gram  που τα μικρόβια ανάλογα του χρωματισμού των διαχωρίζονται σε θετικά, με ιώδη απόχρωση (Gram +)  και σε αρνητικά, με κόκκινη απόχρωση (Gram -). Η απόκλιση του χρωματισμού οφείλεται στην διαφορά των κυτταρικών τοιχωμάτων των μικροβίων. Άλλη χρώση είναι η οξεάντοχη που χρωματίζονται κόκκινα κυρίως τα μυκοβακτηρίδια της φυματίωσης, της λέπρας και μερικοί ακτινομύκητες.

•   Καλλιέργεια σε θρεπτικό υλικό ανάλογα με τις ανάγκες και τροφικές απαιτήσεις των μικροβίων. Με την καλλιέργεια επιδιώκουμε την παραγωγή μεγάλου αριθμού  μικροβίων (αποικίες), ώστε να διαπιστώσουμε την ύπαρξη και το είδος των (σαπροφυτικά, παθογόνα κλπ). Έχουμε διάφορα κατάλληλα υγρά θρεπτικά υλικά (θρεπτικός ζωμός), στερεά (θρεπτικό άγαρ, αιματούχο άγαρ) και ημίρρευστα. Ευκολονόητο είναι ότι πρέπει να είναι στείρα μικροβίων.  Ακολουθεί η διαδικασία της ιδανικής θερμοκρασίας για τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων, η επώαση (συνήθως σε 37^ο C) για 24ώρες τουλάχιστον, έτσι ώστε να αναπτυχθούν αποικίες και να αναγνωριστούν. Το μέγεθος, η μορφή και το χρώμα κάθε αποικίας είναι χαρακτηριστικά του είδους των μικροβίων.
•  Βιοχημική και Ορολογική μελέτη  γίνεται για να αναγνωριστεί η γενετική ταυτότητα , ο τύπος και το είδος του μικροβίου.
• Ευαισθησία σε αντιβιοτικά. Δοκιμές για εύρεση των κατάλληλων αντιβιοτικών προς καταπολέμησή του  μικροβίου.

 

 

 

 

 

Gram +  (ΘΕΤΙΚΑ)	Gram – (ΑΡΝΗΤΙΚΑ)
Σταφυλόκοκκοι Στρεπτόκοκκοι Πνευμονόκοκκοι Εντερόκοκκοι Μυκοβακτηρίδια Βάκιλοι Κλωστηρίδια Κορυνοβακτηρίδια	Κολοβακτηρίδια Σαλμονέλες Σιγκέλλες Αιμόφιλοι Ψευδομονάδες Ναϊσέριες Μηνιγγιτιδόκοκκοι Γονόκοκκοι Παστερέλλες Δονάκια

 

δράση  μικροβίων

 

 

μικροβιακή θεωρία των νόσων

 

Η διατύπωση από τους Pasteur – Koch, της θεωρίας πως τα μικρόβια μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες, αρχικά οδήγησε στη παραπλανημένη εντύπωση πως μικρόβιο και ασθένεια είναι το ίδιο.

Τα μικρόβια είναι αιτία πρόκλησης ασθενειών. Παθογόνα όμως, είναι λίγα μικρόβια που χρειάζονται και την συμβολή άλλων παραγόντων όπως το είδος του μικροβίου, το περιβάλλον και τις κατάλληλες συνθήκες του, τον ξενιστή κλπ.

Μεγάλος αριθμός μικροβίων περιβάλλουν τον άνθρωπο και υπό φυσιολογικές συνθήκες αποτελούν ‘‘χλωρίδα’’ του, χωρίς να προκαλούν ασθένεια.

 

Ο συνήθης πληθυσμός των μικροοργανισμών στο έδαφος

 

Βάθος / εκατοστά	Πληθυσμός μικροβίων	Πληθυσμός μυκήτων
3	9.750.000	2.080.000
20	2.179.000	245.000
35	570.000	40.000

 

 

 

 

 

 

 

 

δράση στον οργανισμό

 

Τα μικρόβια για την είσοδό τους στον ανθρώπινο οργανισμό έχουν πολλούς και διάφορους τρόπους. Μερικά εκδηλώνουν ιδιαίτερη προτίμηση σ’ ένα τρόπο εισόδου τους (τροπισμός των μικροβίων) και δεν προκαλούν ασθένεια με άλλους τρόπους εισόδου. Εισβάλλοντας έχουν να αντιμετωπίσουν την άμυνα του οργανισμού (ανοσοβιολογικό σύστημα) και την πιθανή καταστροφή τους, διαφορετικά αναπτύσσονται (πολλαπλασιάζονται) και αρχίζουν την δράση τους.

Είσοδος των μικροβίων στον οργανισμό μπορεί να γίνει:

Από το δέρμα με τραυματισμό ή γδάρσιμο (αμυχή) που προκαλεί λύση της συνέχειας του δέρματος. Με την είσοδό τους ίσως προκαλέσουν μόλυνση του οργανισμού είτε με την βοήθεια της κυκλοφορίας του αίματος και εγκατάσταση στα όργανα (πχ. ελονοσία), είτε με τοπική παραμονή (αποστήματα κλπ) ή τοπική δημιουργία εξωτοξινών για προσβολή άλλων οργάνων (πχ. τέτανος).

Από τις βλεννογόνους όπως ο επιπεφυκός του οφθαλμού (επιπεφυκίτιδες κλπ.), της μύτης (διφθερίτιδα, κρυολόγημα κλπ.), των ανωτέρων αναπνευστικών οδών ( γρίπη, παρωτίδα, κοκκύτη κλπ), των κυψελίδων του πνεύμονα (φυματίωση κλπ.), του στόματος και πεπτικού συστήματος (δυσεντερία, σαλμονέλα κλπ.), της ουρήθρας, των γεννητικών οργάνων και του απευθυσμένου (αφροδίσια νοσήματα, AIDS κλπ.).

 

 

παθογόνα  και μη

 

Τα μικρόβια δεν είναι όλα παθογόνα.

Παθογόνα  μικρόβια είναι όσα προκαλούν νόσο (ανώμαλη παθολογική κατάσταση) σε οργανισμούς ευπρόσβλητους (άνθρωπο, ζώο ή φυτό).

Η είσοδος παθογόνων μικροβίων σε έμψυχους μεγαλοοργανισμούς ή εγκατάσταση στο δέρμα, λέγεται μόλυνση. Η ανάπτυξή των μέσα στον οργανισμό, μετά την μόλυνση και αποτέλεσμα την νόσηση (ασθένεια), λέγεται λοίμωξη. Οι σοβαρές ασθένειες (παθήσεις) που προκαλούν τα παθογόνα μικρόβια από την μόλυνση, λέγονται λοιμώδη νοσήματα. Τα λοιμώδη νοσήματα που μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο, λέγονται μεταδοτικές ασθένειες. Η εμφάνιση κρουσμάτων το ίδιο χρονικό διάστημα στην ίδια τοποθεσία για τους ανθρώπους λέγεται επιδημία και για τα ζώα, επιζωοτία.

Δυνητικά παθογόνα είναι όσα μερικές φορές συμπεριφέρονται παθογόνα και αυτό εξαρτάται από την ποσότητα του αριθμού των, το όργανο που προσβάλουν και την συνήθη θέση των (συμπεριφορά) προς αυτό καθώς επίσης από την αντίσταση του οργανισμού.

Τα μη παθογόνα ή σχιζομύκητες ή σαπροφυτικά δεν έχουν ικανότητα νόσου και σε μεγάλο αριθμό μικροβίων.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

πηγές μόλυνσης - μετάδοση

 

Παθογόνα μικρόβια μπορούν να υπάρχουν σε ανθρώπους, ζώα, περιβάλλοντα χώρο ή αλλού και διαμορφώνουν εστίες ή πηγές μόλυνσης. Αναλυτικότερα :

•      Οι άνθρωποι που νοσούν (πάσχοντες) ή σε ανάρρωση μπορεί να είναι η προέλευση των παθογόνων μικροβίων (πηγή μόλυνσης). Ακόμη και υγιείς άνθρωποι είναι φορείς παθογόνων μικροβίων (μικροβιοφόροι) χωρίς οι ίδιοι να νοσούν. Τα ζώα είναι ανάλογη πηγή μόλυνσης, όπως οι άνθρωποι.
•     Τα μολυσμένα τρόφιμα, το νερό, το έδαφος, ο αέρας κλπ, αποτελούν το μολυσμένο περιβάλλον και σοβαρή πηγή μόλυνσης.
•      Διάφορα μολυσμένα αντικείμενα και ιδιαίτερα τα είδη κοινής χρήσης (τηλέφωνο, εργαλεία, σεντόνια, είδη εστίασης κλπ).
•      Οι ενδιάμεσοι ξενιστές, συνήθως τα έντομα.

Η μετάδοση  των παθογόνων μικροβίων μπορεί να γίνει:

•      Με άμεση επαφή της πηγής μόλυνσης.

Τα μολυσμένα χέρια στο στόμα, τα μάτια, τη μύτη. Το φίλημα ή την συνουσία (πχ αφροδίσια νοσήματα). Το μολυσμένο δέρμα ή τις τρίχες. Τον τραυματισμό και λύση της συνεχείας του δέρματος.

•      Με έμμεση επαφή, όταν μεσολαβούν μολυσμένα αντικείμενα.
•      Με τον αέρα, όπως στις αερογενείς λοιμώξεις.
•      Με τα τρόφιμα, το νερό και τα ποτά.
•      Με ενδιάμεσους ξενιστές. Τα έντομα συνήθως μεταδίδουν διάφορα παθογόνα μικρόβια, όπως οι μύγες μικρόβια του πεπτικού συστήματος ή τα ανωφελή κουνούπια το πλασμώδιο της ελονοσίας κλπ.
•     Με τον πλακούντα (σύφιλη, τοξόπλασμα, ερυθρά κλπ).
•      Με διάφορα ιατρικά εργαλεία (πχ μολυσμένες σύριγγες, νυστέρια κλπ)
•      Με μετάγγιση αίματος.

Τα μικρόβια που προκάλεσαν την νόσο, μερικά καταστρέφονται στην διάρκεια της νόσησης και άλλα αποβάλλονται από τον οργανισμό, συνήθως από τον ίδιο δρόμο που εισέβαλαν, δηλαδή από το ίδιο σύστημα. Μικρόβια που εισέβαλαν μέσα από το αναπνευστικό σύστημα, αποβάλλονται με τον βήχα, το φτέρνισμα ή την ομιλία. Σπανιότεροι δρόμοι αποβολής των μικροβίων είναι τα ούρα, το γάλα και διάφορα παθολογικά εκκρίματα, όπως πύον από εφελκίδες ευλογιάς, από ουρηθρίτιδες και αποστήματα και τρίχες από μυκητιάσεις.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

άμυνα του οργανισμού

 

 

Ο οργανισμός του ανθρώπου, περιβαλλόμενος από αμέτρητα μικρόβια, βρίσκεται αντιμέτωπος σε συνεχόμενο αγώνα για επικράτηση.

Η εμφάνιση ενός λοιμώδους νοσήματος προϋποθέτει την έκθεση του οργανισμού σε μολυσματική δόση του μικροβίου και εξαρτάται άμεσα από την επιδεκτικότητα (αντοχή) του οργανισμού στο συγκεκριμένο νόσημα. Την επιδεκτικότητα χαρακτηρίζουν δύο βασικοί παράμετροι. Η φυσική αντοχή του οργανισμού και η επίκτητη (ειδική) αντοχή ή ανοσία.

Ανοσία είναι η ικανότητα κάποιου οργανισμού να μην προσβάλλεται από τα μικρόβια ή τα τοξικά προϊόντα τους ,δηλαδή δεν προκαλούν νόσο στον οργανισμό. Η ανοσία μπορεί να είναι φυσική ή επίκτητη, μόνιμη ή παροδική,μερική ή ολική.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ενδιαφέρον τεστ

 

 

 

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΤΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑ ;

 

 

 

α/α	ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ	Σωστό	Λάθος
1	Υπάρχουν μικρόβια στο κρύο και την παγωνιά;
2	Μερικά μικρόβια δεν χρειάζονται το οξυγόνο;
3	Το βραστό νερό σκοτώνει όλα τα μικρόβια;
4	Τα μικρόβια ετοιμάζουν μόνα το φαγητό τους;
5	Τα κτίρια δεν παθαίνουν τίποτε από τα μικρόβια;
6	Μερικά μικρόβια «χωνεύουν» πετρέλαιο και εντομοκτόνα, καθαρίζοντας έτσι το περιβάλλον;
7	Σ’ ένα πεντακάθαρο σπίτι δεν υπάρχουν μικρόβια;
8	Κάθε γραμμάριο χώματος περιέχει 100 μικρόβια;
9	Όταν βάζουμε το τυρί στο ψυγείο δεν χαλάει;
10	Τα μικρόβια είναι οι μεγαλύτεροι εχθροί του ανθρώπινου οργανισμού;
11	Για να ζήσει ένα μικρόβιο πρέπει να απομυζήσει ένα ζωντανό οργανισμό, όπως τον ανθρώπινο;
12	Τα μικρόβια είναι η αρχαιότερη μορφή ζωής;
13	Το σώμα μας φιλοξενεί ελάχιστα μικρόβια;
14	Όταν τρέχει η μύτη, «αδειάζουμε» μικρόβια;
15	Τα πόδια μας μυρίζουν λόγω μικροβίων;
16	Η ζωή μας θα ήταν πιο εύκολη χωρίς μικρόβια;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

 

 

 

 

1	Σωστό	Τα ψυχρόφιλα
2	Σωστό	Τα αναερόβια
3	Λάθος	Ελάχιστα βακτήρια αντέχουν σε βρασμό για 1 ώρα
4	Σωστό	Πολλά μικρόβια και ιοί διασπούν συστατικά του εδάφους όπως το άζωτο για … επιούσιο
5	Λάθος	Μικροοργανισμοί σιγοτρέφονται πέτρες ή και μπετόν μιας οικοδομής
6	Σωστό	Μικρόβια τρέφονται με βλαβερές ουσίες, καθαρίζοντας το περιβάλλον από τοξικά
7	Λάθος	Υπάρχουν διάσπαρτα παντού
8	Λάθος	Υπάρχουν 10.000 διαφορετικά είδη μικροβίων σε κάθε γραμμάριο χώματος
9	Λάθος	Αναπτύσσονται με πιο αργό ρυθμό λόγω ψύχους
10	Λάθος	Λίγα είναι βλαβερά, αντίθετα η πλειοψηφία τους βοηθούν και βελτιώνουν την ανθρώπινη ζωή
11	Λάθος	Μία πάλη «επιβίωσης» με αποτέλεσμα μερικές φορές πρόκληση νοσημάτων μεγαλοοργανισμών
12	Σωστό	3,8 δισεκατομμύρια χρόνια τουλάχιστον
13	Λάθος	8.000 μικροοργανισμούς / εκατοστό
14	Σωστό	Κάποια ποσότητα αποβάλλεται με τις απεκκρίσεις
15	Σωστό	Είναι μύκητες που αναδίνουν οσμή
16	Λάθος	Χωρίς μικρόβια δεν υπάρχει ζωή