Η πιο θανατηφόρα μορφή του ιού Έμπολα («Έμπολα του Ζαΐρ») μπορεί να μεταδοθεί χωρίς επαφή μεταξύ διαφορετικών ειδών, μόνο μέσω του αέρα. Σε αυτό το άκρως ανησυχητικό συμπέρασμα κατέληξε μια νέα καναδική επιστημονική έρευνα, μετά από τα σχετικά πειράματα, τα οποία έδειξαν ότι ο ιός, που προκαλεί αιμορραγικό πυρετό, μεταδίδεται από τους χοίρους στις μαϊμούδες (μακάκους), χωρίς να έχει υπάρξει καμία άμεση επαφή μεταξύ τους, αν και ευτυχώς φαίνεται πως η μετάδοση μέσω του αέρα γίνεται μόνο σε μικρές αποστάσεις.
Οι ερευνητές του Εθνικού Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας του Καναδά και του πανεπιστημίου της Μανιτόμπα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Scientific Reports», σύμφωνα με το BBC, θεωρούν ότι η -έστω περιορισμένη- μετάδοση μέσω του αέρα συμβάλλει στην εξάπλωση του ιού σε περιοχές της Αφρικής.
Νέα έξαρση παρατηρείται ήδη στην Ουγκάντα, όπου ο ιός έχει σκοτώσει τουλάχιστον δύο ανθρώπους κοντά στην πρωτεύουσα Καμπάλα, παρόλο η χώρα προ μηνός είχε ανακοινώσει ότι είχε απαλλαγεί από τον ιό, ο οποίος στο προηγούμενο ξέσπασμά του, τον Ιούλιο, είχε οδηγήσει στο θάνατο 17 άτομα στις δυτικές περιοχές. Στην Ουγκάντα έχουν συνολικά υπάρξει επτά μείζονες εξάρσεις του ιού κατά τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ η πιο φονική ήταν το 2000, όταν πέθαναν περίπου 250 άνθρωποι.
Οι Καναδοί επιστήμονες ανησυχούν ότι οι χοίροι (οικόσιτοι και άγριοι) μπορεί να αποτελούν φυσικό ξενιστή για τον ιό, ενώ έως τώρα υπεύθυνες θεωρούνταν κυρίως οι νυχτερίδες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι άνθρωποι μολύνονται όταν έρθουν σε επαφή με το αίμα, τις εκκρίσεις, τα όργανα και άλλα σωματικά υγρά από μολυσμένα είδη όπως οι γορίλες, οι χιμπατζήδες και οι αντιλόπες του δάσους.
Δεν έχει ακόμα βρεθεί θεραπεία για τον ιό και τα αντιβιοτικά ή τα παυσίπονα φάρμακα, απλώς απαλύνουν τα συμπτώματα. Το 90% των ανθρώπων που μολύνονται, τελικά πεθαίνουν σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Οι ερευνητές από τον Καναδά τοποθέτησαν μολυσμένους με τον ιό χοίρους κοντά σε μαϊμούδες, αλλά φρόντισαν να υπάρχει τέτοια απόσταση, ώστε να μην είναι δυνατή η επαφή ανάμεσα στα δύο είδη ζώων. Μετά από οκτώ μέρες, ορισμένοι μακάκοι είχαν τα συμπτώματα του Έμπολα και οδηγήθηκαν σε ευθανασία.
Η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι ότι οι μαϊμούδες κόλλησαν τον ιό εισπνέοντας μολυσμένα σταγονίδια που είχαν διασκορπιστεί στον αέρα και είχαν προέλθει από τους πνεύμονες των χοίρων, όπως δήλωσε ο ερευνητής Γκάρι Κόμπινγκερ. «Υποπτευόμαστε τα μεγάλα σταγονίδια, που μένουν στον αέρα όχι για πολύ, ούτε πάνε πολύ μακριά. Μπορούν όμως να απορροφηθούν από τους πνεύμονες και έτσι ξεκινάει η λοίμωξη. Έχουμε αρκετές ενδείξεις από τους πνεύμονες των μαϊμούδων ότι έτσι εισήλθε ο ιός στον οργανισμό τους», είπε.
Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί ορισμένοι χοιροτρόφοι στις Φιλιππίνες είχαν στο αίμα τους αντισώματα κατά του ιού Έμπολα, παρόλο που δεν είχαν προσωπικά εμπλακεί στη σφαγή των ζώων και δεν είχαν καμία άμεση επαφή με μολυσμένους ιστούς χοίρων.
Οι Καναδοί ερευνητές δήλωσαν ότι η μετάδοση του ιού μέσω του αέρα δεν είναι τόσο εύκολη όσο εκείνη της γρίπης ή άλλων παρόμοιων λοιμώξεων, γι’ αυτό, άλλωστε, οι εξάρσεις του Έμπολα παραμένουν τοπικές. «Αν ήταν ένας ιός μεταδιδόμενος με τον αέρα όπως η γρίπη, θα είχε ήδη εξαπλωθεί παντού, κάτι που δεν συμβαίνει», επισήμανε ο δρ Κόμπιγκερ.
Όπως τόνισε όμως, πρέπει να γίνουν πλέον κι άλλες έρευνες για να πέσει περισσότερο φως στον ρόλο των χοίρων (από όπου προέρχονται διάφορες λοιμώξεις που πλήττουν τον άνθρωπο), όσον αφορά την εξάπλωση του ιού Έμπολα. Αν αυτό όντως συμβαίνει, τότε ο εμβολιασμός (ή η έγκαιρη εξόντωση) των χοίρων θα αποτελούσε ένα ανάχωμα κατά της περαιτέρω εξάπλωσης του επικίνδυνου ιού.
Σε κάθε περίπτωση, τα νέα ευρήματα αυξάνουν την ανησυχία για τη δυνατότητα του ιού στο μέλλον να αποτελέσει σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία. «Η σκέψη και μόνο της μετάδοσης μέσω του αέρα είναι αρκετά τρομακτική», δήλωσε ο πρόεδρος της φαρμακευτικής εταιρίας Mapp Biopharmaceuticals δρ Λάρι Ζάιτλιν.
