ΚΑΣΙΟΥΣ ΤΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ !!

Το κάσιους είναι δέντρο της οικογένειας των Ανακαρδιοειδών. Προέρχεται από τη Βραζιλία και πορτογάλοι εξερευνητές το µετέφεραν τον 16ο αιώνα σε άλλες χώρες, µε αποτέλεσµα σήµερα να ευδοκιµεί στη Μοζαµβίκη, στην Τανζανία, στην Κένυα και στην Ινδία.

Πώς μας ωφελούν

Είναι πλούσια σε μονοακόρεστα «καλά» λιπαρά που είναι ευεργετικά για τη λειτουργία της καρδιάς και έχουν αντίστοιχα οφέλη στην υγεία με αυτά του ελαιολάδου.
Βελτιώνουν τη διάθεση χάρη σε ένα αμινοξύ που περιέχουν της τρυπτοφάνης που βοηθά στη διέγερση της παραγωγής της σεροτονίνης, της ορμόνης που βοηθάει να έχουμε καλή διάθεση, συγκέντρωση και να ελέγχουμε τα συναισθήματά μας.
Είναι καλή πηγή φυτικών ινών, που βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου, προσφέρουν το αίσθημα του κορεσμού και συμβάλλουν στη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ.
Είναι πλούσια σε μαγνήσιο, ένα σημαντικό μέταλλο που είναι απαραίτητο για να λειτουργεί φυσιολογικά το σώμα. Συμβάλλουν στη μείωση του σακχάρου του αίματος και καταπραΰνουν αποτελεσματικά το άγχος και τη νευρικότητα. Μια μικρή χούφτα κάσιους σάς προσφέρει 83 mg μαγνησίου.
  Περιέχουν βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ιδιαίτερα θειαμίνη και βιταμίνη Β6, οι οποίες συμμετέχουν σε πλήθος μεταβολικών διεργασιών και διεγείρουν την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και των ορμονών που συμβάλλουν στην καλή διάθεση.
  Η Β6 συνεργάζεται με την τρυπτοφάνη για την καταπολέμηση της μελαγχολίας και της κακής διάθεσης. 1/4 φλ. κάσιους περιέχει 1.000-2.000 mg τρυπτοφάνης, του αμινοξέος που είναι απαραίτητο για να έχουμε σεροτονίνη, και άρα καλή διάθεση.
  Περιέχουν βιταμίνη Ε, που έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. 
Η επαρκής πρόσληψή της προστατεύει από καρδιαγγειακά νοσήματα και πιθανότατα από κάποιες μορφές καρκίνου. Μια μικρή χούφτα κάσιους 30 γρ. μας προμηθεύει περίπου με το 25% των ημερήσιων αναγκών μας σε βιταμίνη Ε.
Επιπλέον, αποτελούν καλή πηγή ψευδαργύρου. Ο ψευδάργυρος μειώνει τη φλεγμονή που συνοδεύει τις πληγές του δέρματος και βοηθά στην παραγωγή πρωτεϊνών που ενισχύουν τη γρήγορη ανάπλαση των δερματικών κυττάρων.
Βάλτε τα στα γεύματά σας

Προσθέστε τα στα ζεστά ή κρύα δημητριακά σας για ένα θρεπτικό πρωινό.
Ρίξτε 1 μερίδα (6 κομμάτια) στο γιαούρτι σας.
Συμπεριλάβετε 1 μικρή χούφτα στη σαλάτα σας για να γίνει πιο χορταστική.
  Φτιάξτε το δικό σας smoothie προσθέτοντας λίγα κάσιους και χαρίστε του βουτυρένια γεύση.

• Χρησιμοποιήστε κάσιους για να αντικαταστήσετε τα κρουτόν σε σαλάτες ή σούπες.
• Βάλτε τα ψιλοκομμένα στα ζυμαρικά σας αντί για τυρί.
• Κάντε ένα θρεπτικό σνακ – 1 μικρή χούφτα κάσιους με 1 φρούτο.

Πόσα να τρώω

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ

Μια μικρή χούφτα κάσιους είναι αρκετή ώστε να απολαύσετε τα οφέλη τους, να μην ξεφύγετε σε θερμίδες και να παρέχετε στο σώμα σας την ποσότητα μετάλλων και ιχνοστοιχείων που χρειάζεστε καθημερινά, ενώ τα αντιοξειδωτικά συστατικά που περιέχουν προστατεύουν τον οργανισμό από τις επιπτώσεις του οξειδωτικού στρες.

Μια μικρή χούφτα κάσιους (10 κομμάτια) περιέχει περίπου 85 θερμίδες. Καταναλώστε τα ανάλατα και άψητα.

  Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Έλενα Κούβδου, κλινική διαιτολόγο–διατροφολόγο, Master Practitioner in Eating Disorders, παγκόσμια πρωταθλήτρια υδατοσφαίρισης

πηγή: https://www.vita.gr/2019/12/30/diatrofi/eating-healthing/kasious-ta-antikatathliptika-tis-fysis/

Η "ΑΠΕΙΛΗ" ΑΠΟ ΤΑ ΝΟΤΙΑ ��‍☠️ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ???ΕΡΕΥΝΑ ΓΙ...

NOVARTIS - ΤΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΤΗΣ ΕΛΒΕΤΙΚΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

ΕΡΕΥΝΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ: Η καρδιακή νόσος ήταν συχνό φαινόμενο στην αρχαιότητα !

Μούμιες 4.000 ετών παρουσιάζουν συσσώρευση χοληστερόλης στις αρτηρίες τους, γεγονός που προμηνύει ότι η καρδιακή νόσος στην αρχαιότητα ήταν συχνότερο φαινόμενο απ’ ό,τι πιστευόταν μέχρι σήμερα, σύμφωνα με νέα έρευνα.

Η παρούσα μελέτη, που δημοσιεύτηκε διαδικτυακά στη μηνιαία έκδοση Οκτωβρίου της επιστημονικής επιθεώρησης «American Heart Journal», ανέλυσε αρτηρίες από πέντε αρχαίες μούμιες της νότιας Αμερικής και της αρχαίας Αιγύπτου και εντόπισε μια πρώιμη μορφή αθηροσκλήρωσης – κατάσταση στην οποία πλάκες συσσωρεύονται στα τοιχώματα των αρτηριών εμποδίζοντας έτσι τη ροή του αίματος.

Ο επικεφαλής συντάκτης της μελέτης, Μοχαμάντ Ματζίντ, αναπληρωτής καθηγητής καρδιαγγειακής ιατρικής στη Σχολή Ιατρικής «McGoven» που ανήκει στο Κέντρο Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου του Τέξας, στο Χιούστον, τόνισε ότι για πάνω από 20 χρόνια διερευνούσε υποδείγματα εμφάνισης της καρδιακής νόσου σε διάφορους πληθυσμούς. Συγκεκριμένα ο ίδιος αναρωτιόταν κατά πόσο η καρδιακή νόσος είναι μια ασθένεια του σύγχρονου τρόπου ζωής ή αν πρόκειται για μια κατάσταση σύμφυτη με τους ανθρώπους ανεξάρτητα από τις σύγχρονες συνήθειες.

Προκειμένου να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα ο Ματζίντ συνέλεξε δείγματα αρτηριών από πέντε μούμιες που χρονολογούνται από το 2000 π.Χ. έως το 1000 μ.Χ.. Τα απομεινάρια φαίνεται να προέρχονται από τρεις άντρες και δύο γυναίκες ηλικίας από 18 έως 60 ετών. Οι επιστήμονες εξέτασαν μικροσκοπικά τμήματα αρτηριών που είχαν μόνο μερικά εκατοστά μήκος. Η ανάλυσή τους αποκάλυψε βλάβες από τη συσσώρευση χοληστερόλης στις αρτηρίες οι οποίες προαναγγέλλουν τη δημιουργία πλακών που «φράσσουν» τις αρτηρίες και οδηγούν σε καρδιακή προσβολή. Οι ενδείξεις αυτές είναι οι πρώτες που παρατηρούν βλάβες πρώιμου σταδίου σε μούμιες.

Προηγούμενες έρευνες είχαν ήδη εντοπίσει πλάκες στις αρτηρίες από μούμιες τόσο από τη Γροιλανδία (500 χρόνια πριν) όσο και από την Αίγυπτο (πάνω από 3.000 χρόνια πριν), αυτές όμως ήταν βλάβες που όταν παρατηρούνταν ήταν ήδη σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Η αξονική τομογραφία του μουμιοποιημένου κυνηγού της Εποχής των Παγετώνων, Ότζι, αποκάλυψε ότι αυτός ήταν υποψήφιο θύμα καρδιακής προσβολής, καθώς είχε τρία τμήματα σκληρών πλακών (που συνήθως δημιουργούνται από χοληστερόλη και ασβέστιο) κοντά στην καρδιά του, αναφέρει ο ιστότοπος «Live Science».

Τα αποθέματα χοληστερόλης στα τοιχώματα των αρτηριών δείχνει στην ουσία ότι ο μηχανισμός επούλωσης τραυμάτων του σώματος δε λειτούργησε σωστά. Ο Ματζίντ εξηγεί ότι η προσπάθεια ανταπόκρισης του οργανισμού σε πολλαπλά τραύματα, όπως λοιμώξεις, υψηλή χοληστερόλη, κάπνισμα και άλλες τέτοιες καταστάσεις μπορεί να καταστρέψει το ενδοθήλιο (εσωτερικός χιτώνας αρτηριών).

Η φλεγμονώδης αντίδραση του σώματος είναι φυσιολογικό κομμάτι της επούλωσης τραυμάτων αλλά η καταστροφή των τοιχωμάτων των αρτηριών μπορεί να οδηγήσει στη συγκέντρωση λευκών αιμοσφαιρίων και ως επακόλουθο στη συσσώρευση χοληστερόλης. Αυτά τα μορφώματα που δημιουργούνται εμφανίζονται αρχικά ως λωρίδες και μικρές αλλοιώσεις που στη συνέχεια παχαίνουν αρκετά ώστε εμποδίζουν τη ροή του αίματος.

Ο Ματζίντ καταλήγει ότι οι διαδικασίες αυτές είναι πολύ συνήθεις διαδικασίες που παρατηρούμε σήμερα με το μικροσκόπιο. Κατά τον ίδιο, με αυτή τη μελέτη παρατηρούμε παρόμοιες διαδικασίες και στους προγόνους μας, κάτι που μας κάνει να πιστεύουμε ότι η φλεγμονώδης αντίδραση είναι μια διαδικασία σύμφυτη με την ανθρώπινη ζωή.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΜΑΣ (ΕΦΗΒΩΝ)

Ανησυχητικά είναι προκαλούν τα στοιχεία που αφορούν την ψυχοκοινωνική υγεία των εφήβων στη χώρα μας, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας (ΕΠΙΨΥ) με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2019 την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2019.

Όσον αφορά την ικανοποίησή τους από τη ζωή, προκύπτει πως περισσότεροι από δύο στους πέντε εφήβους (43,2%) δεν είναι ικανοποιημένοι από τη ζωή τους - τα κορίτσια σε υψηλότερο ποσοστό από τα αγόρια (48,0% και 38,4%, αντίστοιχα). Η χαμηλή ικανοποίηση από τη ζωή αυξάνεται στη διάρκεια της εφηβείας, από 23,6% στην ηλικία των 11 ετών, σε 49,9% στην ηλικία των 13 και 55,0% στην ηλικία των 15 ετών. Διαχρονικές συγκρίσεις με τα αντίστοιχα ευρήματα προηγούμενων ερευνών δείχνουν αύξηση του ποσοστού χαμηλής ικανοποίησης από τη ζωή από το 2002 στο 2018 (από 30,3% σε 43,2%).

Όσον αφορά την αυτοαξιολόγηση που κάνουν για την υγεία τους, 1 στους 12 εφήβους (8,1%) αξιολογεί την υγεία του ως «μέτρια» ή «κακή», με τα κορίτσια και πάλι να είναι σε δυσμενέστερη θέση (9,5% έναντι 6,7% των αγοριών). Όπως και για την ικανοποίηση από τη ζωή έτσι και για την αξιολόγηση της υγείας, οι αναφορές για μέτρια/κακή υγεία αυξάνονται με την ηλικία από τα 11 (5,1%) και 13 (7,5%) στα 15 έτη (11,5%).

Η οικονομική κατάσταση της οικογένειας των εφήβων σχετίζεται με την ικανοποίησή τους
Η ικανοποίηση από τη ζωή και την υγεία φαίνεται να συνδέονται με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας των εφήβων. Έτσι, περισσότεροι από τους μισούς εφήβους (51,7%) των οποίων η οικογένειά ανήκει στο κατώτερο οικονομικό στρώμα, αναφέρουν χαμηλή ικανοποίηση από τη ζωή, έναντι των δύο στους πέντε (43,3%) των οποίων η οικογένεια ανήκει στο μεσαίο οικονομικό στρώμα και ενός στους τρεις (37,5%) των οποίων η οικογένεια ανήκει στο ανώτερο. Αντίστοιχα, ένας στους εννέα εφήβους (10,6%) των οποίων η οικογένειά ανήκει στο κατώτερο οικονομικό στρώμα, αξιολογεί την υγεία του ως «κακή» ή «μέτρια», έναντι ενός στους δεκατρείς (7,9%) όσων η οικογένειά ανήκει στο μεσαίο οικονομικό στρώμα και ενός στους δεκαπέντε (6,8%) των οποίων η οικογένεια ανήκει στο ανώτερο στρώμα.

Ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα
Η παρουσία συμπτωμάτων στην εφηβεία αποτελεί δείκτη κακής υγείας και ύπαρξης ψυχολογικών συγκρούσεων και στρεσογόνων καταστάσεων. Σύμφωνα με πολλές μελέτες, φαίνεται να συνδέεται με το χαμηλό επίπεδο ικανοποίησης από το σχολείο και τις σχέσεις με φίλους και γονείς και, ειδικά στα κορίτσια, με την αρνητική εικόνα για την εξωτερική εμφάνιση. Περισσότεροι από δύο στους πέντε εφήβους (44,0%) αναφέρουν παρουσία τουλάχιστον δύο συμπτωμάτων, τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα.

Η νευρικότητα (36,6%), η δυσθυμία (36,5%) και η ακεφιά (22,8%) αναφέρονται συχνότερα. Οι αναφορές σε πρόσφατα συμπτώματα αυξάνονται από την ηλικία των έντεκα (33,0%), σε αυτήν των δεκατριών (47,6%) και δεκαπέντε ετών (50,6%). Τα κορίτσια αναφέρουν παρουσία συμπτωμάτων σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό (52,5%) συγκριτικά με τα αγόρια (35,4%).

Καταθλιπτικό συναίσθημα
Το καταθλιπτικό συναίσθημα αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της εφηβείας, το οποίο αποχωρεί προοδευτικά με την έξοδο από αυτήν. Ωστόσο, τα καταθλιπτικά συμπτώματα σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να δηλώνουν την παρουσία κατάθλιψης η οποία χρήζει θεραπευτικής αντιμετώπισης. Η έγκαιρη αναγνώριση της κλινικής κατάθλιψης και της έγκαιρης αντιμετώπισής της, είναι εξαιρετικά σημαντική. Στην έρευνα, υπολογίστηκε με τη βοήθεια ειδικής κλίμακας το ποσοστό των εφήβων με καταθλιπτικό συναίσθημα που ενδέχεται να συνδέεται με κλινική κατάθλιψη. Διαπιστώθηκε πως το 28,2% των εφήβων 11-15 ετών εμφανίζουν καταθλιπτικό συναίσθημα, το οποίο αυξάνεται από την ηλικία των έντεκα (15,0%), στην ηλικία των δεκατριών (31,8%) και των δεκαπέντε ετών (37,1%). Τα κορίτσια και πάλι φαίνεται ότι βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση, με το αντίστοιχο ποσοστό για εκείνα να ανέρχεται στο 36,1% έναντι του 20,2% για τα αγόρια.

Το χρόνιο άγχος
Το χρόνιο άγχος φαίνεται ότι έχει ένα ευρύ φάσμα επιπτώσεων, τόσο στη σωματική όσο και την ψυχολογική υγεία των εφήβων και συνδέεται με πλήθος χρόνιων νοσημάτων στην ενήλικη ζωή. Υπολογίστηκε η μέση τιμή άγχους στους εφήβους με τη χρήση ειδικής κλίμακας ανίχνευσης (οι έφηβοι ρωτήθηκαν για τη συχνότητα με την οποία τις 30 τελευταίες ημέρες ένιωσαν ότι δεν μπορούν να ελέγξουν/διαχειριστούν σημαντικά πράγματα στη ζωή τους και προσωπικά τους προβλήματα). Τα ευρήματα για το 2018, δείχνουν πως η μέση τιμή άγχους στην κλίμακα (εύρος τιμών κλίμακας: 0-16, υψηλότερη τιμή υποδεικνύει περισσότερο άγχος) αυξάνεται με την ηλικία: από 4,8 στην ηλικία των έντεκα ετών σε 6,1 και 6,3 αντίστοιχα στις ηλικίες των δεκατριών και δεκαπέντε ετών. Υψηλότερες τιμές άγχους εμφανίζουν και πάλι τα κορίτσια σε σύγκριση με τα αγόρια (6,2 και 5,2 αντίστοιχα), καθώς και οι μαθητές από οικογένειες χαμηλού οικονομικού επιπέδου (6,1) σε σύγκριση με τους εφήβους από οικογένειες μέσου (5,8) και ανώτερου (5,4) οικονομικού επιπέδου.

Αυτοτραυματισμοί, αυτοκαταστροφικός ιδεασμός και απόπειρες αυτοκτονίας
Το 2015, ένας στους τέσσερις εφήβους (25,6%) ηλικίας 16 ετών, απαντά ότι έστω και μια φορά στη ζωή του έχει σκεφτεί να βλάψει ηθελημένα τον εαυτό του, τα κορίτσια σε υπερδιπλάσιο ποσοστό από τα αγόρια (36,3% και 14,6%, αντίστοιχα). Χαμηλότερο αλλά άξιο προσοχής ποσοστό εφήβων (8,7%) απαντούν ότι έχουν σκεφτεί τουλάχιστον τρεις φορές στη ζωή τους να βλάψουν ηθελημένα τον εαυτό τους, τα κορίτσια σε υπερτριπλάσιο ποσοστό από τα αγόρια (13,1% και 4,2%, αντίστοιχα). Διαχρονικά, από το 1999 στο 2015, το ποσοστό των εφήβων που απαντούν ότι έχουν σκεφτεί να βλάψουν ηθελημένα τον εαυτό τους, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους, μειώνεται σημαντικά από 39,4% σε 25,6%.

Ένας στους έντεκα εφήβους ηλικίας 16 ετών (9,0%), αναφέρει ότι έστω και μια φορά στη ζωή του έχει κάνει απόπειρα αυτοκτονίας, τα κορίτσια σε υπερδιπλάσιο ποσοστό από τα αγόρια (12,4% και 5,5%, αντίστοιχα). 

Μάλιστα, ποσοστό 3,9% των εφήβων, απαντούν ότι έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας τουλάχιστον δύο φορές στη ζωή τους, τα κορίτσια και πάλι σε υπερδιπλάσιο ποσοστό από τα αγόρια (5,6% και 2,1%, αντίστοιχα).

 Αξίζει να σημειωθεί ότι ποσοστό 1,6% απάντησαν ότι για την απόπειρα αυτοκτονίας που έκαναν χρειάστηκε να τους δει γιατρός και ποσοστό 0,6% να νοσηλευτούν. Διαχρονικά, από το 1984 έως το 2015, το ποσοστό των εφήβων που απαντούν ότι έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας τουλάχιστον μια φορά στη ζωή, παρουσιάζει διακυμάνσεις: από 6,5% το 1984, αυξάνεται σε 15,1% το 1999, οπόταν και μειώνεται σταδιακά φτάνοντας το 11,0% το 2011 και το 9,0% το 2015.

Τι λένε οι ειδικοί για την εφηβεία
Η εφηβεία αποτελεί μια ευαίσθητη μεταβατική περίοδο στη ζωή που χαρακτηρίζεται από υψηλό κίνδυνο εμφάνισης ψυχολογικών προβλημάτων, τα οποία δεν θα πρέπει να διαφεύγουν της προσοχής γονιών και εκπαιδευτικών, προκειμένου να προληφθεί έγκαιρα η εξέλιξή τους σε ψυχικές διαταραχές, τονίζουν οι ειδικοί. Θα πρέπει επίσης να υπογραμμιστεί ότι η καλή ψυχοκοινωνική υγεία των εφήβων, δεν προκύπτει μόνον από την απουσία ασθενειών και συμπτωμάτων, αλλά κυρίως από την παρουσία παραγόντων που ενισχύουν το «καλώς έχειν» και την ευεξία των εφήβων.

Σύμφωνα με την Άννα Κοκκέβη, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών, και επιστημονική υπεύθυνη του τομέα Επιδημιολογικών και Ψυχοκοινωνικών Ερευνών του ΕΠΙΨΥ, «η εφηβεία είναι μια περίοδος που κατά κανόνα χαρακτηρίζεται από καλή υγεία, ψυχική και σωματική, και χαμηλά επίπεδα νοσηρότητας και θνησιμότητας. Είναι ωστόσο και μία περίοδος, κατά τη διάρκεια της οποίας οι έφηβοι εκτίθενται σε πολλαπλές εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις, οι οποίες, μολονότι σπάνια παίρνουν τη μορφή κάποιας ψυχικής ασθένειας, εκδηλώνονται συχνά με ποικίλα συμπτώματα, ψυχολογικής ή σωματικής φύσεως». Επιπλέον υπογραμμίζει ότι «γίνεται σαφές πως η ενίσχυση της ευαίσθητης αυτής ομάδας πληθυσμού στο οικογενειακό, σχολικό και κοινωνικό πλαίσιο, πρέπει να αποτελεί σταθερά προτεραιότητα στην χάραξη πολιτικών δημόσιας υγείας και ιδιαίτερα στο σχεδιασμό έγκαιρων παρεμβάσεων πρόληψης και αντιμετώπισης συμπεριφορών κινδύνου».

Τα στοιχεία της έρευνας
Τα ευρήματα της έρευνας προκύπτουν από τις απαντήσεις των ίδιων των εφήβων (αυτοαξιολόγηση) σε ανώνυμο ερωτηματολόγιο και βοηθούν τους ειδικούς να κατανοήσουν καλύτερα τα ζητήματα που σχετίζονται με την ψυχοκοινωνική τους υγεία.

Τα στοιχεία συγκεντρώθηκαν από τις πανελλήνιες επιδημιολογικές έρευνες του ΕΠΙΨΥ «Πανελλήνια έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των έφηβων-μαθητών» (Έρευνα HBSC/WHO) και «Πανελλήνια έρευνα στο σχολικό πληθυσμό για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές» (Έρευνα ESPAD) που πραγματοποιούνται σε διαδοχικά έτη και επαναλαμβάνονται ανά τετραετία. Οι έρευνες αυτές υλοποιούνται από το 1984 (αρχικά από την ψυχιατρική κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια από το ΕΠΙΨΥ) με την επιστημονική ευθύνη της ομοτ. καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ά. Κοκκέβη και παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο ζωής των εφήβων και τους κινδύνους που απειλούν την υγεία τους.

Πηγή: iefimerida.gr - https://www.iefimerida.gr/ygeia/1-stoys-4-efiboys-ehei-skeftei-na-blapsei-eayto-toy

sperchogia (Σπερχογεία): ΚΟΡΟΜΗΛΑ ΤΟ ΦΡΟΥΤΟ ΤΗΣ ΝΕΑΝΙΚΗΣ ΜΟΥ ΖΩΗΣ (ΕΦΗΒΕΙΑΣ...

sperchogia (Σπερχογεία): ΚΟΡΟΜΗΛΑ ΤΟ ΦΡΟΥΤΟ ΤΗΣ ΝΕΑΝΙΚΗΣ ΜΟΥ ΖΩΗΣ (ΕΦΗΒΕΙΑΣ...: Αφορμή γι' αυτή την ανάρτηση στάθηκε τυχαία ...ματιά στο διαδίκτυο που μου θύμισε τις "μπουρνέλες" όπως λέγαμε τα κορόμηλα σ...

ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΜΕ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ

Μια νέα εξέταση αίματος μπορεί να εντοπίσει στον εγκέφαλο αλλαγές που σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ έως και 20 χρόνια πριν από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων (έκπτωση μνήμης και σύγχυση), όπως αποκαλύπτει νέα αμερικάνικη έρευνα.

Τα αποτελέσματα της μελέτης που δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση «Neurology» συνεισφέρουν σημαντικά στο επιστημονικό πεδίο για την καταπολέμηση του Αλτσχάιμερ.

Ο Ράνταλ Μπέιτμαν, επικεφαλής καθηγητής νευρολογίας, υποστηρίζει πως η μέθοδος της τομογραφίας εγκεφάλου που χρησιμοποιείτο μέχρι σήμερα στις κλινικές δοκιμές απαιτεί χρόνο, είναι ιδιαίτερα κοστοβόρα και η εγγραφή των συμμετεχόντων σε αυτές χρειάζεται χρόνια.

«Με την εξέταση αίματος μας δίνεται η δυνατότητα να εξετάζουμε χιλιάδες ανθρώπους κάθε μήνα. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να εγγράψουμε τους συμμετέχοντες στις κλινικές δοκιμές με μεγαλύτερη ακρίβεια κάτι το οποίο συμβάλλει στο να βρεθεί πιο γρήγορα θεραπεία και έχει καταλυτική επίδραση στην μείωση του κόστους και στην ταλαιπωρία των πασχόντων», δηλώνει ο ίδιος.

Στην παρούσα έρευνα, μελετητές από τη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, στο Σεντ Λούις του Μισούρι, συμμετείχαν 158 άτομα άνω των 50 ετών, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε τουλάχιστον ένα PET scan (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων) και μια εξέταση αίματος. Όλοι εκτός από 10 είχαν φυσιολογικές γνωστικές ικανότητες. Οι ερευνητές χρησιμοποιώντας τεχνικές φασματομετρίας ταυτοποιήσαν τους συμμετέχοντες που είχαν ύποπτα πεπτίδια στο πλάσμα του αίματος τα οποία που υποδεικνύουν τη δημιουργία βήτα-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο.

Διαπιστώθηκε ότι η εξέταση αίματος δίνει τα ίδια αποτελέσματα με την τομογραφία PET σε ποσοστό 88% των περιπτώσεων, το οποίο θεωρείται ανεπαρκές. Όταν όμως οι ερευνητές έλαβαν υπόψη και άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως η ηλικία και η γενετική μετάλλαξη ΑPOE4, η ακρίβεια της εξέτασης έφτασε το 94%, το οποίο θεωρείται ικανοποιητικό δεδομένου μάλιστα ότι πρόκειται για μια εξέταση με πολύ μικρότερο κόστος από την PET scan.

Στο πλαίσιο αυτής της μελέτης βρέθηκε, επομένως, ένας τρόπος μέτρησης μιας πρωτεΐνης (βήτα – αμυλοειδές) στο αίμα, η οποία είναι παράγοντας – κλειδί της εμφάνισης του Αλτσχάιμερ. Παρατηρώντας τα επίπεδα της στο αίμα οι ερευνητές μπορούν να προβλέψουν την αντίστοιχη συσσώρευσή της στον εγκέφαλο.

Μάζες πρωτεΐνης ξεκινούν να δημιουργούνται στον εγκέφαλο δύο δεκαετίες πριν από την έκπτωση της μνήμης, επομένως, η εξέταση αίματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προβλέψει την εμφάνιση του Αλτσχάιμερ. Το όφελος αυτής της εξέτασης θα γίνει πιο κατανοητό όταν αναπτυχθούν θεραπείες που θα αναστείλουν την πορεία της ασθένειας.

Η αναιμία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ

Ακόμη και η ήπια αναιμία – χαμηλά επίπεδα αιμοσφαιρίνης στο αίμα- συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ αλλά και τα υψηλά επίπεδα αιμοσφαιρίνης χαρακτηρίζονται από τον ίδιο κίνδυνο, σύμφωνα με νέα γερμανική μελέτη.

Τα νέα δεδομένα που δημοσιεύτηκαν επίσης στην «Neurology» έδειξαν ότι τα άτομα με αναιμία είχαν 41% υψηλότερη πιθανότητα εμφάνισης Αλτσχάιμερ και 34% αυξημένο κίνδυνο οποιασδήποτε μορφής άνοιας, συγκριτικά με τους μη πάσχοντες από αναιμία. Παράλληλα, όσοι συμμετέχοντες είχαν υψηλά επίπεδα αιμοσφαιρίνης –η πρωτεΐνη που ενυπάρχει στα ερυθρά αιμοσφαίρια και μεταφέρει οξυγόνο- φάνηκε να έχουν 20% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης της νόσου σε σχέση με αυτούς με μέτρια επίπεδα, ενώ, εκείνοι που είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα είχαν κατά 29% μεγαλύτερο κίνδυνο σε σύγκριση και πάλι με εκείνους που είχαν μεσαία επίπεδα αιμοσφαιρίνης.

Ο επικεφαλής συντάκτης της μελέτης Αρφάν Ικράμ από το Ιατρικό Κέντρο Έρασμος του Ρότερνταμ, στην Ολλανδία εξηγεί ότι δεδομένων των αυξημένων ποσοστών αναιμίας στην Ευρώπη, την Αφρική και την Αμερική και τη βόρεια Ασία η παρούσα έρευνα έχει ιδιαίτερη σημασία.

Ο Ικραμ τονίζει την ανάγκη να διερευνηθεί κατά πόσο η σχέση αιμοσφαιρίνης άνοιας έχει να κάνει με την αιμοσφαιρίνη καθαυτή ή αν υπάρχουν άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο.

Οι λόγοι για τους οποίους τα χαμηλά και τα υψηλά επίπεδα αιμοσφαιρίνης αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας μένουν ασαφείς.

Ο Σάτζιτ Μπούσρι, καρδιολόγος στο Νοσοκομείο Λένοξ Χιλ στη Νέα Υόρκη υποστηρίζει ότι το κλειδί ίσως είναι ο ρόλος της αιμοσφαιρίνης ως μεταφορέας οξυγόνου. «Οποιαδήποτε απώλεια οξυγόνου οδηγεί σε γνωστική έκπτωση και εκδηλώνεται ως άνοια. Από την άλλη η αύξηση της αιμοσφαιρίνης δείχνει κάποια υποβόσκουσα νόσο η οποία αναγκάζει το σώμα να παράγει αιμοσφαιρίνη», τόνισε.

Άλλοι, όπως ο Γκάι Μίντζ, πρόεδρος του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Νόρθ Σορ υπογραμμίζει ότι η αύξηση της αιμοσφαιρίνης είναι αποτέλεσμα του καπνίσματος. Η έρευνα αυτή, επομένως, συνιστά έναν ακόμη λόγο διακοπής του καπνίσματος.

Οι γιατροί επομένως δεν πρέπει να υποτιμούν αλλά αντίθετα οφείλουν να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους ακόμα και ήπιες μορφές αναιμίας.

Στην έρευνα συμμετείχαν 12.000 άτομα με μέσον όρο ηλικίας τα 65 έτη. Κανείς δεν είχε άνοια στην αρχή της έρευνας. Αναιμία είχε το 6% των συμμετεχόντων. Οι ερευνητές τους παρακολούθησαν για 12 χρόνια. Στο διάστημα αυτό 1.520 συμμετέχοντες εμφάνισαν άνοια από τους οποίους οι 1.194 διαγνώστηκαν με Αλτσχάιμερ.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΟΙ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ !!

Από εξ αποστάσεως εκπαίδευση και εξετάσεις μέσω ηλεκτρονικής πύλης θα περνούν οι φαρμακοποιοί προκειμένου να μπορούν να πραγματοποιούν και επισήμως εποχικό εμβολιασμό (π.χ. για γρίπη ή για πνευμονιόκοκκο) προς τους πολίτες και να χορηγούν τον αντιτετανικό ορό.

Αυτό προβλέπει υπουργική απόφαση που αφορά τη διαδικασία πιστοποίησης των φαρμακοποιών για τη διενέργεια εμβολιασμού και η οποία αποτελεί ένα πρώτο βήμα για τη μετατροπή των ιδιωτικών φαρμακείων σε χώρους πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Σημειώνεται ότι και σήμερα η συντριπτική πλειονότητα των αντιγριπικών εμβολιασμών πραγματοποιείται στα ιδιωτικά φαρμακεία. Ωστόσο πλέον η διαδικασία αυτή νομιμοποιείται, ανοίγοντας τον δρόμο στη διενέργεια και άλλων πράξεων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στο πλαίσιο του φαρμακείου.

Οπως προβλέπει η υπουργική απόφαση, αρχή πιστοποίησης των φαρμακοποιών για τον εποχικό εμβολιασμό ορίζεται η Κλινική Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η συγκεκριμένη κλινική αναλαμβάνει τη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού προγράμματος και του περιεχομένου της εκπαίδευσης, τη διαδικασία εκπαίδευσης καθώς και τον τρόπο εξέτασης των φαρμακοποιών από κοινού με τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο. Η διαδικασία εκπαίδευσης και οι εξετάσεις των φαρμακοποιών θα γίνονται εξ αποστάσεως (e-learning) μέσω της ηλεκτρονικής πύλης της ανώνυμης εταιρείας Ινστιτούτο Διά Βίου Εκπαίδευσης και Επαγγελματικής Ανάπτυξης Φαρμακοποιών (ΙΔΕΕΑΦ) του ΠΦΣ. Το ΙΔΕΕΑΦ θα αναρτά το εκπαιδευτικό υλικό και θα ενσωματώνει στη διαδικτυακή πλατφόρμα το ερωτηματολόγιο της εκπαίδευσης. Η πιστοποίηση της επιτυχούς παρακολούθησης της εκπαίδευσης πραγματοποιείται κατόπιν γραπτών εξετάσεων των φαρμακοποιών –συμπλήρωση ερωτηματολογίου– μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας. Οι επιτυχόντες θα λαμβάνουν ηλεκτρονικά βεβαίωση πιστοποίησης για τη διενέργεια στα φαρμακεία εποχιακού εμβολιασμού και χορήγησης αντιτετανικού ορού στους πολίτες, την οποία αφού τυπώσουν θα πρέπει να την αναρτήσουν σε εμφανές σημείο εντός του φαρμακείου.

Την ικανοποίησή του για την έκδοση της υπουργικής απόφασης εκφράζει ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος, σημειώνοντας ότι ο σύλλογος και το ΙΔΕΕΑΦ «αποκτούν κυρίαρχο εκπαιδευτικό και θεσμικό ρόλο και αναδεικνύεται το φαρμακείο σαν χώρος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας». Η υπουργική απόφαση έρχεται ως συνέχεια τροπολογίας που είχε ψηφιστεί τον περασμένο Μάρτιο για τη δυνατότητα διενέργειας εμβολιασμών στα ιδιωτικά φαρμακεία. Στην τροπολογία αυτή είχαν αντιδράσει ιατρικοί σύλλογοι της χώρας που έκαναν λόγο για «αντιποίηση του ιατρικού επαγγέλματος».

ΠΗΓΗ

Η μοχθηρότητα αυξάνει κατά 17% τον κίνδυνο για διαβήτη

Νέα μελέτη: Η μοχθηρότητα αυξάνει κατά 17% τον κίνδυνο για διαβήτη
Οι αρνητικές σκέψεις αυξάνουν τον κίνδυνο κατά 9%, ενώ η απαισιοδοξία κατά 12%

Η μοχθηρότητα σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη κατά 17%, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Menopause».

Οι αρνητικές σκέψεις αυξάνουν τον κίνδυνο κατά 9%, ενώ η απαισιοδοξία κατά 12%. Όπως αναφέρει στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ» ο ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνος Μπουτσουρής, το δείγμα ήταν 139.000 γυναίκες 50-79 ετών που μελετήθηκαν από 14-23 χρόνια, και όταν μπήκαν στη μελέτη δεν είχαν διαβήτη. «Το στρες που δημιουργείται από τα αρνητικά συναισθήματα, αυξάνει το σάκχαρο στο αίμα, ακόμα και σε άτομα που είναι απόλυτα φυσιολογικά στο βάρος. Είναι φανερό πλέον ότι οτιδήποτε έχει σχέση με κακή ενέργεια και αρνητικές σκέψεις συμμετέχει ενεργά στη δημιουργία του διαβήτη», λέει ο κ. Μπουτσουρής.

Lancet: Εντυπωσιακή αύξηση 6 καρκίνων σε νεαρές ηλικίες λόγω παχυσαρκίας

Ο κ. Μπουτσουρής αναφέρεται επίσης και σε άλλη μελέτη που συσχετίζει την αυξητική τάση ορισμένων καρκίνων, λόγω παχυσαρκίας. «Σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες η παχυσαρκία συνδέεται με 12 είδη καρκίνου: 1. πολλαπλού μυελώματος, 2. εντέρου, 3. στήθους, 4. οισοφάγου, 5. ήπατος, 6. θυρεοειδή, 7. μήτρας- ενδομητρίου, 8. χολής, 9. νεφρών, 10. παγκρέατος, 11.στομάχου και 12 ωοθηκών. Σε μελέτη του τμήματος ερευνών της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας που δημοσιεύεται αυτό το μήνα (Φεβρουάριο 2019) στο «Lancet Public Health», φάνηκε μία εντυπωσιακή αύξηση στους πρώτους έξι καρκίνους, σε νεαρά άτομα ηλικίας από 25 έως 40 ετών». Όπως τονίζει ο κ Μπουτσουρής, υπάρχουν και ερευνητές που υποστηρίζουν ότι δεν είναι έτοιμοι να πουν σε τι ακριβώς ποσοστό αυξάνεται ο καρκίνος λόγω παχυσαρκίας. «Υπάρχουν δηλαδή πολλά ερωτηματικά, γιατί συμμετέχουν πολλοί παράγοντες σε αυτό, και δεν είμαστε σίγουροι κατά πόσο από μόνη της η παχυσαρκία μπορεί να δημιουργήσει ένα καρκίνο», επισημαίνει.

Κ.Δούσης blog: ΟΧΙ ΠΟΛΛΕΣ ΩΡΕΣ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΚΟ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ !

Κ.Δούσης blog: ΟΧΙ ΠΟΛΛΕΣ ΩΡΕΣ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΚΟ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ !: Οι άνθρωποι που δουλεύουν πολλές ώρες, πάνω από δέκα τη μέρα, έχουν περισσότερες πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό επεισόδιο, ιδιαίτερα ότα...

Στατίνες: Γνωρίζουμε το φάρμακο της ρεδουκτάσης HMG-CoA [αντιχοληστερινικό]

Οι στατίνες είναι μια ομάδα φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την μείωση των επιπέδων χοληστερίνης στο αίμα. Τα φάρμακα αυτά μπλοκάρουν την δράση μιας χημικής ουσίας του ήπατος που είναι απαραίτητη για την παραγωγή χοληστερίνης. Αν και η χοληστερίνη είναι απαραίτητη για την φυσιολογική κυτταρική και σωματική λειτουργία, τα πολύ υψηλά επίπεδά της μπορεί να οδηγήσουν σε αρτηριοσκλήρυνση, μια νόσο όπου πλάκες που περιέχουν χοληστερίνη αναπτύσσονται στις αρτηρίες και αποφράσσουν την αιματική ροή.
Μειώνοντας τα επίπεδα της χοληστερίνης αίματος, οι στατίνες μειώνουν τον κίνδυνο πόνου στον θώρακα (στηθάγχη), καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού.

Υπάρχουν πολλοί τύποι στατινών όπως η ατορβαστατίνη, η σεριβαστατίνη, η φλουβαστατίνη, η λοβαστατίνη, η μεβαστατίνη, η πιταβαστατίνη, η πραβαστατίνη, η ροσουβαστατίνη και η σιμβαστατίνη. Η ατορβαστατίνη και η ροσουβαστατίνη είναι οι ισχυρότερες, ενώ η φλουβαστατίνη είναι η λιγότερο ισχυρή. Τα φάρμακα αυτά πωλούνται με διάφορα εμπορικά ονόματα, όπως Lipitor (ατορβαστατίνη), Pravachol (πραβαστατίνη), Crestor (ροσουβαστατίνη), Zocor (σιμβαστατίνη), Lescol (φλουβαστατίνη) και Inegy (συνδυασμός σιμβαστατίνης και εζετιμίδης). Η μεβαστατίνη είναι μια φυτική στατίνη που βρίσκεται στην κόκκινη μαγιά ρυζιού.

Η έρευνα τα τελευταία χρόνια έχει ανακαλύψει και άλλα οφέλη των στατινών, εκτός από τα καρδιαγγειακά. Ερευνητές από την Mayo Clinic διεξήγαγαν μελέτη που βρήκε ότι οι στατίνες μπορεί να μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου.

Τα οφέλη των στατινών είναι βασικά περισσότερα από τους κινδύνους τους. Άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Circulation: Καρδιαγγειακή ποιότητα και έκβαση κατέληξε ότι συνολικά, τα οφέλη λήψης στατινών είναι μεγαλύτερα από τους κινδύνους που σχετίζονται με την λήψη των φαρμάκων.

Πώς λειτουργούν οι στατίνες ;

Οι στατίνες παρεμποδίζουν ένα ένζυμο που καλείται HMG-CoA ρεδουκτάση, που ελέγχει την παραγωγή χοληστερίνης στο ήπαρ. Τα φάρμακα στην ουσία αντικαθιστούν την HMG-CoA ρεντουκτάση που υπάρχει στο ήπαρ, και άρα επιβραδύνουν την διαδικασία παραγωγής χοληστερίνης. Επιπλέον ηπατικά ένζυμα αισθάνονται ότι η παραγωγή χοληστερίνης έχει μειωθεί και απαντούν με την δημιουργία μιας πρωτεΐνης που οδηγεί στην αύξηση της παραγωγής υποδοχέων LDL (χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης ). Αυτοί οι υποδοχείς μεταναστεύουν στις μεμβράνες των ηπατικών κυττάρων και δεσμεύουν τις διερχόμενες LDL και VLDL (πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης). Στη συνέχεια οι LDL και VLDL εισέρχονται στο ήπαρ και πέπτονται.

Πολλά άτομα ξεκινούν θεραπεία με στατίνες ώστε να μειωθούν τα επίπεδα χοληστερίνης τους κάτω από 5 mmol/l, ή κατά 25-30%. Η δοσολογία, μπορεί να αυξηθεί εάν δεν επιτευχθεί ο στόχος, η θεραπεία συνεχίζεται ακόμα και αφού επιτευχθούν τα επίπεδα στόχος χοληστερίνης ώστε να διατηρηθεί η πρόληψη της αρτηριοσκλήρυνσης.

Ποιος παίρνει στατίνες;

Οι στατίνες συνήθως χορηγούνται σε άτομα με τις ακόλουθες νόσους:

·       Αθηρωματικές νόσους όπως καρδιοπάθειες και αρτηριοσκλήρυνση. Οι στατίνες μειώνουν τις πιθανότητες να επιδεινωθούν τα νοσήματα αυτά και μπορεί να επιβραδύνουν την εξέλιξη των νοσημάτων αυτών.

·     Διαβήτης ή άλλα νοσήματα που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης αθηρωματικής νόσου.

·       Οικογενειακό ιστορικό καρδιακών προσβολών (ιδιαίτερα σε νεαρή ηλικία).

·       Ηλικιωμένοι.

Τα αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης είναι ο συχνότερος λόγος θεραπείας με στατίνες, αλλά τα φάρμακα μειώνουν τις καρδιοπάθειες προλαμβάνοντας την αρτηριοσκλήρυνση. Για την ακρίβεια είναι πιθανό να εμφανιστεί καρδιακή προσβολή χωρίς αυξημένη χοληστερίνη αίματος, αλλά σχεδόν όλες οι καρδιακές προσβολές ξεκινούν με ανάπτυξη αρτηριοσκληρωτικών πλακών. Οι αρτηριοσκληρωτικές πλάκες μπορούν να αναπτυχθούν ακόμα και όταν τα επίπεδα χοληστερίνης είναι χαμηλά. Άρα, οι στατίνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο ή με αρτηριοσκλήρυνση ακόμα και εάν δεν έχουν αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης.

Οι στατίνες μαζί με άθληση είναι συνήθως καλύτερα από ότι μόνο στατίνες

Ερευνητές από το Veterans Affairs Medical Center, Washington DC, εξηγούν στο περιοδικό The Lancet ότι για ασθενείς με δυσλιπιδαιμίες, ο συνδυασμός λήψης στατινών και άσκησης είναι συνήθως πιο αποτελεσματικός στην πρόληψη πρώιμου θανάτου από ότι μεμονωμένα η κάθε παρέμβαση.

Μόνο η άσκηση, όμως, για αυτούς με δυσλιπιδαιμία (παθολογικά επίπεδα επικίνδυνων χοληστερινών/ λιπιδίων αίματος), είναι καλύτερη από την μη λήψη στατίνης και την μη άθληση. Οι συγγραφείς βρήκαν ότι αυτοί που δεν λάμβαναν στατίνες αλλά ήταν σε καλή φυσική κατάσταση είχαν υποδιπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν πρώιμα σε σχέση με άτομα με κακή φυσική κατάσταση με δυσλιπιδαιμία χωρίς αγωγή.

Ποιες είναι οι παρενέργειες των στατινών;

Αν και οι περισσότεροι που λαμβάνουν στατίνες έχουν ήπιες ή καθόλου παρενέργειες, πολλοί αναφέρουν πονοκέφαλο, νυγμώδη άλγη, κοιλιακό άλγος, φουσκώματα, διάρροια, ναυτία και εξάνθημα. Σπάνια, οι ασθενείς εμφανίζουν μια σοβαρή μορφή μυϊκής φλεγμονής.

Οι στατίνες μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο καταρράκτη- ερευνητική ομάδα από το San Antonio Military Medical Center, Τέξας, ανέφερε στο περιοδικό JAMA Ophthalmology (Τεύχος Σεπτεμβρίου 2013) ότι η χρήση στατινών αυξάνει τον κίνδυνο καταρράκτη κατά 27%.

Οι μόνες δυο μείζονες παρενέργειες – αμφότερες σχετικά σπάνιες- είναι ηπατική βλάβη και βλάβη σκελετικών μυών. Αυτή η μυϊκή βλάβη είναι μια σοβαρή μορφή μυοπάθειας που καλείται ραβδομυόλυση. Η ραβδομυόλυση συνήθως ξεκινά σαν μυϊκό άλγος και μπορεί να επιδεινωθεί σε σημείο απώλειας μυϊκών κυττάρων, εμφάνισης νεφρικής ανεπάρκειας, ή θανάτου. Η νόσος είναι συχνότερη σε περιπτώσεις όπου οι στατίνες λαμβάνονται σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα που ενέχουν κίνδυνο ραβδομυόλυσης ή άλλα φάρμακα που αυξάνουν την συγκέντρωση των επιπέδων των στατινών στο αίμα.

Άτομα με ενεργό ηπατική νόσο δεν πρέπει να λαμβάνουν στατίνες. Εάν κατά την διάρκεια λήψης στατινών εμφανιστεί ηπατική νόσος, η χρήση τους πρέπει να διακόπτεται. Επίσης έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες ή αυτές που σκοπεύουν να μείνουν έγκυες δεν πρέπει να λαμβάνουν στατίνες. Γενικά συνιστάται τα άτομα που λαμβάνουν στατίνες να μην τις συνδυάζουν με φάρμακα όπως αναστολείς πρωτεάσης (αγωγή για AIDS), ερυθρομυκίνη, ιτρακοναζόλη, κλαριθρομυκίνη, διλτιαζέμη, βεραπαμίλη ή φιμπράτες (φάρμακα που μειώνουν τα επίπεδα LDL).

Κάποιες στατίνες μπορεί να επηρεάζουν την μνήμη- ερευνητές του Πανεπιστημίου του Bristol στην Αγγλία, βρήκαν ότι δύο συχνά συνταγογραφούμενες στατίνες -η πραβαστατίνη (Pravachol)  και η ατορβαστατίνη (Lipitor)- επηρέαζαν την γνωστική και λειτουργική μνήμη σε πειραματόζωα.

Άτομα που λαμβάνουν στατίνες πρέπει επίσης να αποφύγουν τα γκρέιπφρουτ και τον χυμό τους λόγω της πιθανότητας επικίνδυνης αλληλεπίδρασης.

Οι στατίνες επιβραδύνουν την γήρανση

Ερευνητές από το Δεύτερο Πανεπιστήμιο της Νάπολης, Ιταλία, βρήκαν ότι οι στατίνες μπορεί να επιβραδύνουν τον ρυθμό γήρανσης. Οι στατίνες μπορούν να μειώσουν τον ρυθμό βράχυνσης των τελομερών .Τα τελομερή είναι τα άκρα επαναλαμβανόμενων μορίων DNA στο τέλος των χρωμοσωμάτων που τα προστατεύει από την εκφύλιση .Καθώς μεγαλώνουμε τα τελομερή βραχύνονται, περιορίζοντας τον αριθμό κυττάρων που μπορούν να διαιρεθούν, κάτι που προκαλεί γήρανση.

Σε μελέτη που περιέλαβε 203 συμμετέχοντες, οι ερευνητές βρήκαν ότι αυτοί που λάμβαναν στατίνες είχαν υψηλότερα επίπεδα δραστικότητας τελομεράσης στα λευκά αιμοσφαίριά τους, με αποτέλεσμα βράχυνση της τελομεράσης, σε σύγκριση με αυτούς που δεν λάμβαναν στατίνες.

Ο ερευνητής Giuseppe Paolisso, είπε «με την ενεργοποίηση της τελομεράσης, οι στατίνες μπορεί να αντιπροσωπεύουν έναν νέο μοριακό διακόπτη που μπορεί να επιβραδύνει τα κύτταρα γήρανσης στους ιστούς μας και να μας οδηγήσει στην υγιή παράταση προσδόκιμου ζωής. Εάν επιβεβαιωθεί ότι οι στατίνες μπορούν να επιβραδύνουν την ίδια την γήρανση, και όχι μόνο τα συμπτώματά της, τότε οι στατίνες είναι πολύ ισχυρότερα φάρμακα από ότι σκεφτήκαμε ποτέ».

Οι στατίνες έχουν συνδεθεί με διάφορες ανεπιθύμητες ενέργειες (παρενέργειες), και πολλοί μπορεί να αναρωτιούνται εάν είναι καλές ή κακές. Ο στόχος αυτού του άρθρου είναι να παρουσιάσει κάποιες μελέτες που εξέτασαν τα οφέλη και τους κινδύνους των στατινών.

Κίνδυνος διαβήτη- επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο St. George's, Λονδίνο, Αγγλία, και από το Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης, Σκωτία εξέτασαν πέντε μελέτες στατινών που δημοσιεύθηκαν από το 2005 έως το 2010. Βρήκαν ότι υπήρχε σχέση ανάμεσα στις μεγάλες δόσεις στατινών και τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη- ασθενείς με υψηλές δόσεις στατινών είχαν 12% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη . Όμως, τόνισαν ότι τα οφέλη-μείωση σοβαρών καρδιολογικών προβλημάτων- υπερτερούσαν μακράν τον κινδύνων.

Οι ασθενείς χαμηλού καρδιολογικού κινδύνου- ερευνητές από το Cochrane Heart Group στο London School of Hygiene and Tropical Medicine στο Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσαν πως δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία πως οι στατίνες ωφελούν τους ασθενείς χαμηλού καρδιολογικού κινδύνου. Η επικεφαλής της ομάδας Fiona Taylor είπε ότι οι ιατροί πρέπει να είναι προσεκτικοί στην χορήγησή τους σε ασθενείς χαμηλού κινδύνου ιδιαίτερα υπό το φως δεδομένων για τον τρόπο που οι στατίνες επηρεάζουν τα άτομα χωρίς ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου.

Ιστορικό αιμορραγίας- μελέτη που διεξήχθει στο Massachusetts General Hospital και στην Ιατρική Σχολή του Harvard, Βοστώνη έδειξε ότι για τους ασθενείς με ιστορικό αιμορραγίας μπορεί τελικά οι στατίνες να αυξάνουν τον κίνδυνο υποτροπής τους σε σημείο που αυτό να υπερτερεί κάθε πιθανού οφέλους. Έγραψαν:

«Μια σημαντική υποομάδα ασθενών για τους οποίους δεν είναι σαφές εάν συνιστάται η χρήση στατινών, είναι αυτή με αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικής αιμορραγίας (ή εγκεφαλικού που προκαλείται από αιμορραγία στον εγκέφαλο). Ο λόγος της επιπλέον ανησυχίας είναι η αυξημένη επίπτωση ενδοκράνιας αιμορραγίας που παρατηρήθηκε σε άτομα που τυχαιοποιήθηκαν για θεραπεία με στατίνες σε κλινική μελέτη για την δευτερογενή πρόληψη των εγκεφαλικών». 

Παιδικός λύκος- τα παιδιά με λύκο δεν πρέπει να λαμβάνουν στατίνες, ακόμα και αν η νόσος τους αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας αρτηριακής νόσου αργότερα, αποκάλυψαν ερευνητές του Duke University Medical Center σε μια μελέτη. Είπαν ότι ακόμα και αν οι στατίνες είχαν ευεργετική επίδραση στα επίπεδα λιπιδίων και στην CRP (C- αντιδρώσα πρωτεΐνη), η επίδραση τους στην αρτηριοσκλήρυνση δεν ήταν αρκετά σημαντική ώστε να δικαιολογεί την συστηματική χορήγησή τους σε παιδιά με λύκο. Είπαν ότι οι σπάνιοι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοί που συνδυάζονται με τις στατίνες υπερτερούν του πιθανού οφέλους.

Στατίνες και ηπατική βλάβη

Ηπατική βλάβη- οι στατίνες μπορεί να προκαλέσουν αύξηση των ηπατικών ενζύμων. Εάν αυτή είναι ήπια, οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να συνεχίσουν την αγωγή τους. Όμως, εάν η αύξηση είναι σοβαρή, ο ασθενής πρέπει να διακόψει, αλλιώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος τελικά μόνιμης ηπατικής βλάβης.

Οι ασθενείς που λαμβάνουν κάποια φάρμακα όπως γεμφιμπροζίλη (Lopid) και νιασίνη έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ηπατικών προβλημάτων εάν επίσης λαμβάνουν στατίνες.

Οι ασθενείς με στατίνες πρέπει να κάνουν αιματολογικές εξετάσεις 6 εβδομάδες μετά την έναρξη ώστε να ελεγχθεί η ηπατική τους λειτουργία. Μετά, πρέπει ετησίως να κάνουν αιματολογικές εξετάσεις εάν δεν ανιχνευθούν ηπατικά προβλήματα.

Στατίνες και μυϊκά προβλήματα

Οι στατίνες μπορεί να προκαλέσουν μυοπάθεια από στατίνη – φλεγμονή των μυών. Ο ασθενής νοιώθει μυϊκό πόνο και ευαισθησία. Όσο υψηλότερη η δοσολογία της στατίνης, τόσο πιθανότερο είναι να εμφανίσει ο ασθενής αυτούς τους πόνους.

Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εμφανισθεί ραβδομυόλυση- οι μυς διασπώνται και απελευθερώνουν μυοσφαιρίνη στην κυκλοφορία. Η μυοσφαιρίνη μπορεί να βλάψει τους νεφρούς.

Οι ασθενείς με συγκεκριμένα φάρμακα έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ραβδομυόλυσης. Αυτά περιλαμβάνουν νιασίνη, κυκλοσπορίνη, νεφαζοδόνη, γεμφιμπροζίλη, αντιμυκητιασικά, και ερυθρομυκίνη (Erythrocin).

Κάθε ασθενής λαμβάνει στατίνες και εμφανίζει μυϊκούς πόνους πρέπει να ενημερώνει τον ιατρό του.

Σύμφωνα με το American Heart Association: «Για τον ασθενή που εμφανίζει μυοπάθεια στατίνης, πρέπει να συζητώνται άλλες επιλογές με τον ιατρό του. Οι ασθενείς που λαμβάνουν στατίνες και δεν εμφανίζουν κάποια παρενέργεια πρέπει να συνεχίζουν να παίρνουν τα φάρμακά τους εκτός και εάν για κάποιο άλλο λόγο τους συμβουλέψουν να την διακόψουν». Μόνο η ιδιαίτερα σπάνια παρενέργεια της ραβδομυόλυσης (μυϊκή βλάβη), που χαρακτηρίζεται από σκούρα ούρα, πρέπει να οδηγήσει τον ασθενή στην άμεση διακοπή της στατίνης αλλά και στη συνέχει άμεσα να επικοινωνήσουν με τον πάροχο υγείας τους.»

Επίδραση των στατινών στα εγκεφαλικά κύτταρα

Το 2009 δημοσιεύθηκε μελέτη στο Journal of Lipid Research που ανέφερε ότι οι στατίνες έχουν μεγάλο εύρος επιδράσεων στα εγκεφαλικά κύτταρα, και καλές και κακές. Οι συγγραφείς είπαν ότι οι ιατροί πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα όταν καθορίζουν την δοσολογία των ασθενών , ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους.

Η ομάδα του John Albers συνέκρινε την σιμβαστατίνη και την πραβαστατίνη στους νευρώνες και στα αστροκύτταρα (δύο τύπους εγκεφαλικών κυττάρων). Τα αστροκύτταρα στηρίζουν τα κύτταρα που βοηθούν στην επιδιόρθωση βλαβών. Χορήγησαν τα φάρμακα απευθείας στα κύτταρα, εξαλείφοντας τις διαφορές στην διάσχιση του αιματοεγκεφαλικού φραγμού. Βρήκαν διαφορές και στον τύπο των κυττάρων και στα φάρμακα. Η σιμβαστατίνη μείωνε την έκφραση στα αστροκύτταρα του μεταφορέα ABCA1 κατά περίπου 80%, ενώ η πραβαστατίνη έκανε το ίδιο κατά 50%. Και οι δυο στατίνες αύξαναν την έκφραση της πρωτεΐνης Τ στα αστροκύτταρα και τους νευρώνες- η πρωτεΐνη Τ σχετίζεται με την νόσο του (APP), Η πραβαστατίνη επίσης αύξανε την έκφραση της πρόδρομης πρωτεΐνης αμυλοειδούς (APP), άλλο ένα χαρακτηριστικό του Alzheimer's.

Τα επίπεδα χοληστερίνης εγκεφάλου έχουν την τάση  να μειώνονται στους ηλικιωμένους. Οι ερευνητές αναρωτήθηκαν εάν στους ηλικιωμένους η θεραπεία με στατίνες μπορεί εν δυνάμει να οδηγήσει σε παροδική ή μόνιμη γνωστική έκπτωση.

Επιστήμονες από την Ολλανδία όμως, βρήκαν ότι οι στατίνες μπορούν να προστατέψουν τα νευρικά κύτταρα από την βλάβη που είναι γνωστό ότι συμβαίνει στον εγκέφαλο των ασθενών με νόσο Alzheimer's. Γνωρίζουμε ότι τα νευρικά κύτταρα τελικά πεθαίνουν λόγω υπερδιέγερσης, μια διαδικασία γνωστή ως τοξικότητα υπερδιέγερσης. Δανοί επιστήμονες υπεδιέγειραν νευρικά κύτταρα σε πειραματόζωα και διαπίστωσαν ότι όταν έλαβαν στατίνη (λοβαστατίνη) , μπορούσε να αποτραπεί ο θάνατός τους. Οι στατίνες επίσης προλάμβαναν την απώλεια μνήμης που εμφανίζεται μετά την απώλεια τέτοιων κυττάρων. Οι στατίνες διεγείρουν την προστατευτική δράση του παράγοντα νέκρωσης όγκων, που εμπλέκεται στενά με την ανοσολογική αντίδραση του εγκεφάλου.

Σε πειραματόζωα απέδειξαν ότι αυτός ο παράγοντα νέκρωσης όγκων, είχε μια ιδιαίτερα ευεργετική επίδραση στα νευρικά κύτταρα και μπορεί να τα προστατέψει από την νέκρωση.

Στατίνες και επιπλοκές τενόντων

Το 2008 , ερευνητές από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ρουέν, στην Ρουέν Σεντέξ, Γαλλία εντόπισαν 96 περιπτώσεις επιπλοκών τενόντων μεταξύ 1990 και 2005 που αποδόθηκαν σε στατίνες. Οι συνθήκες περιλάμβαναν ρήξη τενόντων και τενοντίτιδες (πλειοψηφία περιπτώσεων).

Η μελέτη τους έδειξε ότι από 4.597 επιπλοκές που αποδόθηκαν στις στατίνες, περίπου 2% ήταν επιπλοκές τενόντων με συμπτώματα γενικά εντός 8 μηνών από την έναρξη θεραπείας με στατίνες. Ο Αχίλλειος τένοντας ήταν ο συχνότερα προσβαλλόμενος τένοντας, με οίδημα, θερμότητα, δυσκαμψία, και πόνο σαν συχνότερα συμπτώματα. Δεκαεφτά από τους ασθενείς είχαν τόσο σοβαρά συμπτώματα που χρειάστηκαν νοσηλεία. Τα συμπτώματα ξεκίνησαν αφού οι ασθενείς ξεκίνησαν αγωγή με στατίνη, και βελτιώθηκαν μετά την διακοπή τους, και επανήλθαν όταν με την επανέναρξη της αγωγής.

Σημαντικός αριθμός επιπλοκών από τους τένοντες μπορεί να μην αναφέρονται, προσέθεσαν. Αν και η επίπτωση των επιπλοκών από τους τένοντες με τις στατίνες είναι μικρή, όλες οι στατίνες έχουν την δυνατότητα να προκαλέσουν τέτοια προβλήματα, ακόμα και στις συνιστώμενες δοσολογίες.

Είναι οι στατίνες καλές ή κακές;

Η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση δεν μπορεί να είναι απλή. Εάν ένα άτομο έχει σοβαρή ηπατική αντίδραση ενώσω λαμβάνει στατίνες, προφανώς είναι κακές. Όμως ένας καλός ιατρός θα το ανακαλύψει. Οι περισσότερες μελέτες συμφωνούν ότι τα οφέλη των στατινών, εάν χορηγηθούν σωστά στους κατάλληλους ασθενείς, μακράν υπερέχουν τον κινδύνων.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ-ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ..."ΑΥΤΙΣΜΟ"

Τα γονίδια παίζουν καθοριστικό ρόλο στον κίνδυνο για την εμφάνιση αυτισμού, όμως μερικοί επιστήμονες υποψιάζονται ότι εμπλέκεται και ένας άλλος παράγοντας: τα βακτήρια του εντέρου.

Μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα έρχεται να παράσχει νέες ενδείξεις που ενισχύουν αυτή την -μέχρι τώρα επίμαχη- θεωρία.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον μικροβιολόγο Σαρκίς Μαζμανιάν του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech), που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας «Cell», προκάλεσαν συμπτώματα αυτισμού σε ποντίκια, στα οποία μετέφεραν κόπρανα από παιδιά με αυτισμό. Οι μικροοργανισμοί από τα ανθρώπινα κόπρανα στη συνέχεια αποίκισαν το έντερο των τρωκτικών.

Τα πειραματόζωα έγιναν λιγότερο κοινωνικά και εκδηλωτικά, ενώ ανέπτυξαν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Δεν συνέβη όμως το ίδιο στα ζώα, στα οποία μεταφέρθηκαν κόπρανα από ανθρώπους χωρίς αυτισμό. Το γεγονός αυτό δεν αποδεικνύει ότι τα εντερικά βακτήρια μπορούν να προκαλέσουν αυτισμό, αλλά πιθανώς αποκαλύπτει ότι -τουλάχιστον στα ποντίκια- το εντερικό μικροβίωμα σχετίζεται με τα συμπτώματα του αυτισμού.

Ο Μαζαμανιάν δήλωσε ότι αν και δεν φαίνεται τα μικρόβια του εντέρου να είναι αυτά που προκαλούν τον αυτισμό, δείχνουν να προκαλούν διάφορα σχετικά συμπτώματα. Έτσι, όπως είπε, τα νέα ευρήματα αυξάνουν την πιθανότητα να βρεθούν νέου τύπου θεραπείες για τα πιο συχνά συμπτώματα της διαταραχής.

Το ανθρώπινο έντερο φιλοξενεί τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, «καλούς» και «κακούς». Ορισμένα από αυτά τα βακτήρια βοηθούν στην πέψη των τροφών, στην «εκπαίδευση» του ανοσοποιητικού συστήματος, στον έλεγχο του μεταβολισμού κ.α. Το εντερικό μικροβίωμα εμφανίζει διαφορές από άνθρωπο σε άνθρωπο, ανάλογα με τη διατροφή του, το περιβάλλον, τον τρόπο ζωής του και το γενετικό υπόβαθρο του, αλλά οι άνθρωποι με αυτισμό -όπως έχουν δείξει προηγούμενες έρευνες- εμφανίζουν συγκεκριμένες διαφορές, σε σχέση με τους ανθρώπους χωρίς αυτισμό, πράγμα που έχει εγείρει το ερώτημα κατά πόσο τα μικρόβια παίζουν ρόλο στην εν λόγω διαταραχή.

Ο αυτισμός εμφανίζεται περίπου σε ένα (1) παιδί στα (60) εξήντα και η διάγνωση του σε μικρή ηλικία δεν είναι εύκολη. Η νέα μελέτη ανοίγει την πιθανότητα κάποτε να υπάρξει ένα τεστ μικροβιακής διάγνωσης.

Τον προηγούμενο μήνα επιστήμονες του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Αριζόνα ανακοίνωσαν ότι μέσω μεταμόσχευσης κοπράνων πέτυχαν να μειώσουν τα συμπτώματα του αυτισμού. Δύο χρόνια μετά τη διαδικασία σε 18 παιδιά, ο αριθμός αυτών που είχαν σοβαρό αυτισμό, είχε μειωθεί από το 83% στο 17%, σύμφωνα με τη βρετανική «Guardian» και το «Science».

Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη εντοπίσει με βεβαιότητα συγκεκριμένα είδη εντερικών μικροβίων που πιθανώς αλληλεπιδρούν με τον εγκέφαλο για να επηρεάσουν τα συμπτώματα του αυτισμού. Μετά και τη νέα έρευνα, αυξάνονται πάντως οι ενδείξεις ότι τα μικρόβια του εντέρου -μέσω κάποιου βιολογικού μηχανισμού που ακόμη δεν έχει βρεθεί- μεταβάλλουν τον κίνδυνο και τη σοβαρότητα του αυτισμού, επηρεάζοντας τις πρωτεΐνες που θα παραχθούν στον εγκέφαλο.

Μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να επιβεβαιώσουν -πέρα από τα τρωκτικά- τη σχέση εντερικών μικροβίων και αυτισμού στους ανθρώπους.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ